وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي

معاونت روابط كار
اداره كل بازرسي كار

آييننامه ايمني در معادن

سال 1391

آييننامه ايمني در معادن

:هدف
هدف از تدوين اين آييننامه پيشگيري از حوادث منجر به صدمات جاني و خسارات مالي و ايمنسازي محيط كار در معادن
ميباشد، لذا اين آييننامه به استناد ماده 85 و 86 قانون كار جمهوري اسلامي ايران تدوين گرديده است

:دامنه شمول
اين آييننامه در كليه معادن اعم از زير زميني و سطحي و به طور كلي كارگاههاي مشمول ماده 85 قانون كار جمهوري
اسلامي ايران لازم الاجرا است.

فصل اول: تعاريف

 :سرپرست معدن-
شخصي است كه توسط دارنده پروانه عمليات معدني به اين سمت منصوب ميشود و مسئوليت كليه عمليات معدن را به
.عهده دارد

: مسئول فني-
مسئول فني بر اساس مفاد قانون نظام مهندسي معدن، شخصي است كه اداره كليه امور فني معدن را عهده دارد و توسط
دارنده پروانه عمليات از ميان اعضاي سازمان نظام مهندسي معدن انتخاب و به وزارت صنعت، معدن و تجارت معرفي
ميشود

: مسئول ايمني-
مسئول ايمني هر معدن نظارت بر ايمني عمليات معدن را به عهده داشته و توسط دارنده پروانه عمليات به اين سمت منصوب
ميشود. ضوابط و حدود صلاحيت مسئول ايمني منطبق با مفاد قانون كار و قانون نظام مهندسي معدن و از طريق وزارت
تعاون، كار و رفاه اجتماعي با هماهنگي وزارت صنعت، معدن و تجارت تعيين ميشود. جانشين مسئول ايمني نيز تابع
همين شرايط است

:اپراتور ماشين آلات-
شخصي است كه عامل انجام كار با ماشين آلات معدني است

:پروانه اكتشاف / بهره برداري-
طبق مواد مندرج در قانون معادن و آييننامه اجرايي آن تعريف ميشود.

:معدن-
به محدودهاي اطلاق ميشود كه شامل ذخيره معدني است

:معدن زير زميني-
معدني است كه در آن عمليات معدنكاري در زير سطح زمين اجرا ميشود.

:معدن سطحي-
معدني است كه در آن عمليات معدنكاري در روي سطح زمين اجرا ميشود.

:عمليات معدني-
كليه عمليات معدني (اعم از اكتشاف تا بهرهبرداري و استخراج معدن) است كه در قانون معادن و آييننامه اجرايي قانون
معادن پيشبيني شده است

:تاسيسات سطحي معدن-
شامل همه ساختمانها و سازههايي است كه براي انجام امور معدن و آمادهسازي ماده معدني براي فروش استفاده ميشوند
تاسيسات سطحي معدن هم در معادن زير زميني و هم در معادن سطحي بخشي از معدن محسوب ميشوند

:تونل-
حفاري زير زميني افقي يا ً تقريبا افقي است.

: تونل شيبدار-
تونلي كه شيبي حداكثر تا 18 درجه داشته باشد.

:چاه مايل-
حفاري مايلي كه به سطح زمين راه داشته و داراي شيب بين 18 تا 90 درجه باشد.

:چاه يا چاه قائم (شفت)-
حفاري قائم يا با شيب 90 درجه است كه به سطح زمين راه داشته باشد

:دويل-
حفاري زير زميني شيبدار و با سطح مقطع نسبتاً كوچك كه معمولاً به طرف بالا حفاري ميشود و براي منظورهاي مختلف
مورد استفاده قرار ميگيرد

:پذيرگاه
محل توقف، بارگيري و تخليه واگنها و انجام وظايف مختلف زير زميني كه معمولاً در محل ارتباط با چاه قائم يا چاه مايل
در زير زمين احداث ميشود

:راهرو-
انواع حفاريهاي زير زميني و معمولاً با طول زياد است

:بونكر-
مخزن يا انبارهاي كه از فولاد يا مصالح ساختماني ساخته شده يا در سنگ حفر ميشود و براي انباشتن مواد يا سنگ استفاده
ميشود و معمولاً قسمت پائينتر آن كوچكتر و به شكل قيف است


:وسايل الكتريكي-
شامل كابلهاي برق و هر قسمتي از ادوات يا ماشين آلاتي است كه براي توليد، تبديل، ذخيره، انتقال يا بهره برداري از
الكتريسيته استفاده ميشوند.

:ماشين سيم برش-
وسيلهاي كه با كشيدن سيمي برنده، سبب جدا كردن بلوكهاي سنگهاي تزئيني ميشود.

:ماشين بالابر-
دستگاهي است كه براي خارج كردن مواد معدني يا باطله استخراج شده از معادن زير زميني يا جا به جايي افراد استفاده
ميشود و به دو نوع عمده: طبلكي و اصطكاكي تقسيم ميشود. كابل فولادي در بالابر طبلكي به دور استوانه پيچيده ميشود
و كابل فولادي در بالابر اصطكاكي به وسيله قرقره به حركت در ميآيد و يك سر آن محفظه حمل بار (اسكيپ يا قفس) و
سر ديگر آن وزنه تعادل يا محفظه ديگري ميباشد

: (Skip)اسكيپ  -
به صندوق مخصوص حمل مواد در چاه گفته ميشود.

:(Cage) كيج -
به قفس مخصوص حمل نفرات و مواد در چاه گفته ميشود.

:شا ول -
نوعي ماشين باركننده صندوقهاي با مكانيزم كابلي يا هيدروليكي در معادن سطحي است.

:(Loader) لودر - 
نوعي ماشين بار كننده صندوقهاي با مكانيزم هيدروليكي است كه عمليات بارگيري در معادن را انجام ميدهد

:(Dump Truck) تراك دامپ  -
كاميونهاي معدني خودكشش و چرخدار با ظرفيتهاي متنوع كه قابليت باربري و تخليه مواد معدني يا باطله را دارند.

:(Winch) وينچ - 
طبلك دوار كه با كشيدن كابل فولادي متصل به وسايل باربري، موجب جا به جايي آنها ميشود

:(Bulldozer) بولدوزر-
ماشيني كه در جلوي آن تيغهاي براي كندن و جا به جا كردن مواد پيش بيني شده است. برخي ازانواع آن داراي كلنگ هايي
در عقب براي شكافتن خاك يا سنگهاي نرم است

:(Jumbo Drill) دريل جامبو - 
نوعي ارابه چالزني كه بيش از يك بازوي حفاري دارد

:نوار نقاله-
تسمهاي بيانتها كه با عبور از روي دو طبلك ابتدايي و انتهايي، بار خود را به طور مدا وم منتقل ميكند

:(Scrapper) اسكريپر - 
نوعي ماشين بارگيري – باربري صندوقهاي كه در آن عمل بارگيري و باربري به وسيله خود ماشين يا تراكتور كشنده انجام
ميشود

:وسايل نگهداري قدرتي- 
وسايل نگهداري مكا نيزه كه داراي كف، ستون هيدروليك و سپر سقف هستند و در روشهاي استخراج جبهه كار طولاني و
كوتاه استفاده ميشوند

:نگهداري اوليه- 
نوعي سيستم نگهداري كه در هنگام عمليات حفاري نصب ميشود و وظيفه آن ايجاد شرايط ايمن در هنگام عمليات حفاري
است

:ستون- 
پايههاي چوبي، فولادي يا هيدروليك كه براي نگهداري سقف كارگاههاي استخراج نصب ميشوند.

:لارده- 
تختهها يا الوارهاي كوچكي كه در پشت وسايل نگهداري اصلي تونل نصب ميشوند و وظيفه توزيع فشار بين دو قاب
نگهداري و همچنين پوشش سقف و ديوارها براي جلوگيري از سقوط قطعات كوچك سنگ را دارند

:قاب كشويي- 
نوعي قاب فلزي سه تكه كه قطعات آن در داخل يكديگر ميلغزند. اين قطعات به نحوي به يكديگر متصلند كه سطح مقطع
قاب با افزايش فشار كاهش مييا بد

:پايه- 
هر يك از ستونهايي كه در طرفين قاب و زير كلاهك نصب ميشوند.

:آتشباري- 
به عمليات خرجگذاري و انفجار مواد منفجره براي تخريب سنگ گفته ميشود

:آتشبار- 
شخصي كه مسئوليت عمليات آتشباري را به عهده دارد و صلاحيت وي توسط سازمانهاي ذيصلاح تاييد شده باشد

:مواد منفجره- 
موادي كه قابليت انفجار داشته و در معدن براي تخريب سنگ مورد استفاده قرار ميگيرند.

:خرجگذاري- 
قراردادن مواد منفجره در داخل چال است

:چال- 
سوراخي كه در سنگ معمولاً براي قراردادن ماده منفجره يا ماده منبسط شونده حفر ميشود

:فشنگ- 
به هر قطعه ماده منفجره جامد (معمولاً انواع ديناميت) گفته ميشود

:گاز زغال- 
گازي كه دركانسارهاي زغال سنگ همراه با ساير هيدروكربورها وجود دارد و عمدتاً از متان تشكيل شده است. اين گاز
چنانچه به نسبت معيني با هوا مخلوط شود قابليت انفجار پيدا ميكند

:معادن گازدار- 
معادني كه در آنها آزاد شدن گاز زغال از لايهها به داخل حفاريهاي معدني انجام ميشود. معادن گازدار برحسب مقدار گاز
زغال (به متر مكعب) به ازاي يك تن توليد روزانه به چهار گروه: طبقه يك (تا 5 مترمكعب بر تن)، طبقه دو (5 تا 10
مترمكعب بر تن)، طبقه سه (10 تا 15 مترمكعب بر تن)، طبقه چهار (بيشتر از 15 متر مكعب بر تن) تقسيم ميگردند. تمام
معادن زغال سنگ و انواع آن مانند معادن بيتومين، جزو معادن گازدار شمرده ميشوند

:گرد زغال- 
ذرات ريز زغال سنگ كه قابليت انفجار دارند و بر اثر استخراج توليد و به صورت گرد و غبار در فضاي معدن پراكنده
ميشوند

:گاز زدايي- 
فرآيند بيرون كشيدن گاز زغال موجود در لايههاي زغال سنگ و لايههاي اطراف با حفر گمانههاي ويژه و انتقال گاز به
بيرون از معدن براي كمك به تهويه موثر معدن ميباشد

:تهويه طبيعي- 
جريان هوا كه به علت اختلاف دماي هواي داخل و بيرون و بهتبع آن اختلاف وزن مخصوص و در نتيجه اختلاف فشار هوا
در نقاط ورودي و خروجي حادث ميشود.
:خودسوزي- 
اكسيداسيون و در پي آن گرم شدن و سوختن كند و خود به خودي كان سنگهاي مستعد بدون افروختن آتش است

:سد آتش بند-
صفحاتي كه روي آنها خاك نرم يا پودرسنگ ريخته شده و يا ظرفهايي كه از آب پر شده و زير سقف تونل در نقاط
مناسبي براي جلوگيري از گسترش انفجار نصب ميگردند. اين صفحات و ظرفها در اثر تغيير فشار هواي حاصل از انفجار
خودبخود واژگون شده و مواد آن سدي در مقابل انتشار آتش به وجود ميآورند

فصل دوم: مقررات عمومي
ماده 1 :در كليه معادني كه داراي حداقل 25 نفر كارگر هستند بايد يك نفر به عنوان مسئول ايمني و يك نفر به عنوان مسئول
بهداشت حرفهاي به استناد آييننامه كميته حفاظت فني و بهداشت كار مصوب شوراي عالي حفاظت فني تعيين گردد. اين
مسئوليت در معادن كمتر از 25 نفر ميتواند به مسئول فني محول شود

ماده 2 :مسئول ايمني هر معدن به عنوان نا ظر و كنترل كننده عمليات و انطباق دادن معدن با بندهاي مندرج در اين آييننامه
و ديگر آييننامههاي مصوب شوراي عالي حفاظت فني ميباشد و با حضور و بازرسي از معدن، توصيهها و پيشنهادهاي خود
را جهت پيشگيري و رفع خطر تذكر داده و در صورت حساسيت موضوع آن را كتباً به مسئولين معدن گزارش مينمايد و در
صورت تشخيص خطر حتمي برابر مقررات اين آييننامه تا رفع خطر نسبت به توقف عمليات در محل خطر اقدام نمايد

ماده 3 :كليه معادن و كارگاههاي آن، اعم از معادن سطحي و زير زميني بايد قبل از شروع هر نوبت كاري توسط مسئول
ايمني يا نمايندگان وي براساس فرم هاي چك ليست ايمني، بازرسي شوند
تبصره: فرمهاي چك ليستها بايد سالانه بازنگري شوند و مجدداً به تاييد مسئول فني رسا نده شوند

ماده 4 :وزارت صنعت، معدن و تجارت بايد رونوشت پروانههاي اكتشاف و بهرهبرداري را به وزارت تعاون، كار و رفاه
اجتماعي ارسال نمايد و دارنده پروانه اكتشاف يا بهرهبرداري مكلف است تاريخ شروع عمليات را به اداره كل تعاون، كار و
رفاه اجتماعي مربوطه اطلاع دهد

ماده 5 :معادن داراي پروانه بهرهبرداري بايد بطور مستمر ارزيابي ريسك شوند
تبصره: دستورالعمل اجرائي اين ماده بطور مشترك توسط وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي و وزارت صنعت، معدن و
تجارت تدوين ميشود

ماده 6 :كارفرما بايد مدا رك ذيل را در محل معدن آماده داشته باشد:
1 الف) نقشه به روز بهره برداري شامل راههاي دسترسي: به مقياس حداقل
1 براي معادن سطحي و 5000
براي معادن زير 1000
زميني
ب) دفتر ويژه ايمني حاوي: ثبت اقدا مات اصلاحي بعمل آمده در راستاي اجراي ابلاغيههاي بازرسان كار وزارت تعاون
كار و رفاه اجتماعي و كليه اقدامات ايمني و بهداشت كار كه توسط مسئول ايمني انجام ميشود
ج) دفتر ثبت حوادث ناشي از كار، موضوع تبصره 1 ذيل ماده 95 قانون كار جمهوري اسلامي ايران

ماده 7 :همه تجهيزات و ماشينآلاتي كه در معادن استفاده ميشوند در صورتي كه جزء كالاهاي مشمول استاندارد اجباري
باشند بايد داراي استاندارد ملي ايران يا يكي از استانداردهاي مورد تاييد سازمان ملي استاندارد باشند
تبصره: كليه دستورالعمل ها و نكات احتياطي و ايمني كه از طرف سازندگان و توليدكنندگان لوازم، كالاها، تجهيزات و
ماشين آلات معدني ارائه ميگردد لازم الاجرا است

ماده 8 :كارفرما موظف است دستورالعملهاي ايمني متناسب با نوع كار كارگران را به آنها آموزش دهد

ماده 9 :ورود كليه افراد غير شاغل به معدن منوط به كسب اجازه كتبي از سرپرست معدن يا جا نشين وي ميباشد

ماده 10 :تمام اشخاصي كه وارد معدن ميشوند بايد آموزشهاي ايمني لازم را توسط مراجع ذيصلاح در ارتباط با نوع كار
محوله و ايمني عمومي معدن ديده باشند

ماده 11 :تمام شاغلين در معادن زير زميني و كارگراني كه با تغيير شغل از قسمتي به قسمت ديگر معدن منتقل ميشوند بايد

با راههاي خروجي و اضطراري معدن آشنا شده و آگاهي كامل پيدا كنند

ماده 12 :هر گونه ورود به كارگاهها و معادن زير زميني متروكه منوط به كسب نظر مسئول ايمني معدن و تاييد سرپرست
معدن بوده و بايد با رعايت مقررات اين آييننامه انجام گيرد

ماده 13 :با تمهيداتي كه از طرف سرپرست معدن انجام ميگيرد بايد همواره تعداد و اسامي افرادي كه در هر لحظه داخل
معدن و بخصوص زير زمين هستند، مشخص باشد و تا زماني كه كارگران در زير زمين مشغول كار هستند حداقل يك نفر از
مسئولين ايمني بايد در معدن حضور داشته باشد

ماده 14 :مناطق حادثهساز در معدن بايد با تابلو و علائم هشدار دهنده مناسب از محلهاي مجا ور مجزا شده و هر گونه
ورود به اين مناطق منوط به كسب مجوز از مسئول ايمني است

ماده 15 :استعمال دخانيات و روشن كردن آتش در حفاريهاي زير زميني ممنوع است

ماده 16 :ورود افراد همراه با سيگار، كبريت، فندك يا هر نوع وسايل و لوازم آتشزا به معادن زغال سنگ، حفريات گازدار
و ساير معادني كه خطر آتشسوزي يا انفجار داشته باشد ممنوع است
تبصره: همراه داشتن دوربين عكاسي يا فيلمبرداري، تلفن همراه، ساعت و هر نوع وسيله باطريدار كه حفاظت شده نيستند
نيز در اين گونه معادن ممنوع است. كليه افراد قبل از ورود به معدن براي اطمينان از همراه نداشتن وسايل خطرناك بايد
بازرسي بدني شوند

ماده 17 :روشن كردن آتش در سطح زمين تا شعاع 20 متري از دهانه دويلها، چاهها و ورودي معادن زير زميني كه احتمال
خطر آتش سوزي و انفجار وجود دارد ممنوع ميباشد

ماده 18 :شناسايي منابع آبهاي زير زميني به منظور طراحي معدن براي پيش بيني يا ارزيابي آبهاي هجومي به داخل
عمليات معد ني و اتخاذ روشي مناسب جهت آبكشي و انتقال آب به خارج از محوطه معدن ضروري است

ماده 19 :كپسول خود نجات در معادن زغال سنگ زير زميني از تجهيزات الزامي حفاظت فردي است و تمام افرادي كه وارد
معدن ميشوند بايد در تمام مدت آن را به همر��ه داشته باشند و جز در موارد استفاده آن را از كمربند خود باز نكنند
تبصره: آموزش كار با كپسولهاي خود نجات در معادن زغال سنگ براي تمام افرادي كه وارد معدن ميشوند الزامي است

ماده 20 :پوشيدن جليقه شبرنگدار در معادن زير زميني در همه نوبتهاي كاري و در معادن سطحي در نوبتهاي كاري بعد
از غروب آفتاب براي تمامي افراد الزامي است

آيين نامه ايمني در معادن

فصل سوم: راههاي معدن

الف) الزامات عمومي

ماده 21 :در معادن زير زميني (به استثناي جبهه كارهاي در حال حفاري و سينه كارهاي در حال پيشروي) بايد حداقل از
طريق دو راه با شرايط ذيل به سطح زمين ارتباط داشته باش

الف) راههاي مذكور در داخل معدن به هم ارتباط داشته باشند
ب) عبور افراد يا حمل مجروح از هر يك از آنها ميسر باشد
ج) دهانه آنها مجزا بوده و مدخل آنها در نقاط سيلگير و يا بهمنگير و مانند آن نباشد
د) در معادني كه از چاه معدني (شفت) براي حمل و نقل افراد استفاده ميشود بايد تمهيدات و ادوات لازم به نحوي
پيشبيني و در شرايط مناسب نگهداري شوند تا همواره راه خروجي مذكور باز نگه داشته شود

ماده 22 :در صورت توقف وسيله بارگيري يا باربري در مكانهايي غير از محل پاركينگ، محوطه توقف وسيله بايد با
علايم هشدار دهنده مانند شبرنگ، چراغ و حفاظ مشخص شود

ماده 23 :حداكثر شيب طولي براي مسيرهاي باربري ريلي با لوكوموتيو 2 درصد و در مسيرهاي باربري با تجهيزات چرخ
لاستيكي 12 درصد است

ماده 24 :شيب، عرض و قوسهاي هر قسمت از مسير باربري بايد به شكلي باشد كه راننده ماشين باربري بتواند به شكل
ايمن ماشين را هدايت كند

ماده 25 :كليه مسيرهاي باربري و تردد افراد كه در معرض آب گرفتگي هستند بايد به شكل مناسب آبكشي شوند

ماده 26 :سطح مسير باربري با كاميون در صورت يخ زدگي بايد به شكل مناسب نمك و شن پاشي شود

ماده 27 :براي جا به جايي افراد در معدن بايد از وسايل نقليه مناسب كه داراي صندلي براي نشستن هستند استفاده شود و
بكارگيري وسايل باربري مانند كاميون براي حمل افراد ممنوع است

ماده 28 :كارگرا ني كه در راههاي شيبدار با شيب بيش از 45 درجه كار ميكنند در زمان كار بايد بر روي جايگاه متناسب
با نوع كار مستقر شوند يا از تجهيزات حفاظت فردي كار در ارتفاع استفاده كنند

ماده 29 :نحوه طراحي و نصب بونكرها، ناوها و نقالههاي هوايي و زميني بايد به گونهاي باشد كه خطر سقوط سنگ يا ديگر
اشياء بر روي افراد وجود نداشته باشد

ماده 30 :ورود به بونكر فقط با حضور و كمك شخص ديگري و از بالاي آن و با استفاده از حمايلبند كامل بدن، طناب
نجات و ساير وسايل حفاظت فردي و رعايت اصول ايمني بايد صورت پذيرد

ب) راهها در معادن سطحي

ماده 31 :حداكثر سرعت باربري و تردد در مناطق مختلف راههاي معدني بايد با توجه به مشخصات فني راه، وضعيت
ماشينآلات و شرايط آّب و هوايي توسط مسئول فني معدن تعيين و با نصب تابلوهاي مناسب در مسيرهاي تردد مشخص
شود

ماده 32 :راههاي معدني در مناطق مشرف به پرتگاهها بايد با ديواره اطمينان متناسب با ظرفيت ماشين و سرعت باربري
تجهيز شوند به نحوي كه حداقل ارتفاع آنها معادل نصف ارتفاع محور چرخ بزرگترين وسيله باربري باشد

ماده 33 :عرض مفيد راههاي دو طرفه معدن بايد حداقل معادل دو و نيم برابر عريضترين ماشين باربري معدن باشد

ماده 34 :جهت مجاز تردد وسايل نقليه در جادههاي دو طرفه بايد از طريق نصب علايم استاندارد مشخص شود

ماده 35 :از جادههاي يك بانده كه عرض آن فقط براي عبور يك وسيله باربر، كافي است فقط هنگامي ميتوان به عنوان
جاده دو طرفه استفاده كرد كه در طول مسير آن در فواصل هر 300 متر توقفگاه كناري مناسب ايجاد شده باشد و از يك
سامانه براي مديريت باربري در پيچها و يا ساير مناطق خطرناك استفاده شود

ماده 36 :در مواردي كه به علت شرايط آب و هوايي يا هر علت ديگري ميدان ديد رانندگان از سه برابر طول ماشين كمتر
است باربري بايد متوقف شود

70ماده 37 :راه عبور افراد در تونلهاي افقي و شيبدار كه باربري ريلي دارند يا مجهز به نوار نقاله هستند بايد حداقل سانتيمتر عرض و 180 سانتيمتر ارتفاع از كف تونل داشته باشد و محل عبور افراد در تمام مسير در يك سمت باشد

ماده 38 :حفريات شيبداري كه براي عبور و مرور افراد اختصاص داده ميشود بايد در شيبهاي مختلف با وسايل ذيل
:تجهيز گردند
الف) در شيبهاي 15 – 7 درجه: دستگيره سرتاسري
ب) در شيبهاي 30 – 15 درجه: پلههاي وسيع شيبدار و دستگيره
ج) در شيبهاي 45 - 30 درجه: اسكوب يا پلههاي افقي و دستگيره
د) در شيب 45 درجه و بيشتر از آن: اسكوب

ماده 39 :فاصله پاگردها در حفريات با شيب تند مجهز به اسكوب نبايد از 10 متر بيشتر باشد

ماده 40 :درتونلهاي شيبدار و چاههاي مايل با باربري ريلي بايد در فاصله حداكثر هر 50 متر يك جانپناه احداث شود
همچنين در محل استقرار سوزنبان بايد جانپناه ساخته شود

د) شفتها (چاههاي معدني)

ماده 41 :ورودي به چاههاي معدني بايد داراي شرايط ذيل باشد
الف) داشتن روشنايي كافي در تمام ساعات
ب) سفيد كاري شده باشد
ج) داراي در فولادي و نرده حفاظتي براي جلوگيري از سقوط افراد يا ماشين آلات معدني يا ديگر تجهيزات به داخل
چاه
د) پيش بيني تسهيلات لازم براي عبور ايمن افراد از يك لبه شفت به لبه ديگر در جاهاي لازم

ماده 42 :يخ تشكيل شده در مناطقي از چاه معدني كه به علت شرايط آب و هوايي به وجود آمده است بايد در اسرع وقت
به طريق ايمن زدوده شود

ماده 43 :تمامي آبهاي سطحي و ترا وشي براي جلوگيري از ريزش به داخل شفت بايد زهكشي و جمع آوري شوند.

ماده 44 :كف چاهها بايد از تجمع اشياء رها شده، مواد معدني و گل و لاي تميز نگه داشته شوند.

ماده 45 :همه افراد در حين بازسازي و تعمير و نگهداري چاهها بايد از تجهيزات حفاظت فردي كار در ارتفاع استفاده كنند.

ماده 46 :كار كردن به تنهايي در چاههاي معدني براي بازسازي و تعمير و نگهداري آنها ممنوع است.

ماده 47 :هنگام حفر چاه معدني، استفاده از سپر محافظ (سكو) در فاصلهاي كمتر از 3 متر از جبهه كار الزامي است. اين
سكو بايد علاوه بر كابل فلزي (سيم بكسل) تعليق به كمك جكهاي مكانيكي افقي به ديواره چاه تثبيت شود
تبصره: در سنگهاي ريزشي اين فاصله نبايد از 2 متر تجاوز كند

ماده 48 :هنگام حفر چاه معدني از زير سكوي كار تا جبهه كار ميتوان از نردبان طنابي استفاده كرد مشروط بر آن كه طول
آن از 3 متر كمتر باشد

فصل چهارم: ماشين آلات معدني
الف) الزامات عمومي

ماده 49:كليه ماشين آلات و تجهيزات معدني بايد توسط افراد ماهر و آموزش ديده بكار برده شوند

ماده 50 :داشتن گواهينامه ويژه جهت كار با ماشين آلاتي مانند: بيل مكانيكي، لودر و بولدوزر، لوكوموتيو و نظاير آن براي
متصديان اين گونه ماشين آلات الزامي است

ماده 51 :سوار شدن افراد غيرمجاز بر ماشين آلات معدني نظير: لودر، گريدر، بولدوزر و شا ول ممنوع است

ماده 52 :حضور افراد غير مجاز در منطقه عملياتي ماشين آلات و تجهيزات ممنوع است

ماده 53 :اپراتور در صورت نياز به حضور افراد در حوزه عمليات ماشين ،بايد به گونهاي كار كند كه در همه اوقات
شخص مزبور در ميدان ديد وي باشد

ماده 54 :اتاقك راننده ماشينآلات بارگيري و باربري بايد از طريق ركاب و نردبان قابل دسترس باشد.

ماده 55 :پياده و يا سوار شدن از ماشينآلات در حال حركت تحت هر شرايط ممنوع است.

ماده 56 :اپراتور بايد قبل از ترك ماشينآلات آنها را خاموش، دندهها را درگير و از ترمز دستي استفاده نمايد.

ماده 57 :تعويض و جا به جايي متصديان ماشين آلات و دستگاهها فقط در زمان توقف آنها مجاز است.

ماده 58 :دستگاهها، تجهيزات و ماشين آلات در معادن سطحي بايد حسب مورد مجهز به برقگير داراي سيستم تخليه
الكتريسيته باشند.

ماده 59 :متصديان دستگاههاي برقي هنگام كار بايد از وسايل حفاظت فردي مناسب شامل دستكش لاستيكي، كفش و كلاه
ايمني عايق در برابر الكتريسيته متناسب با ولتاژ و جريان برق دستگاه استفاده كنند

ماده 60 :ماشينآلات الكتريكي مانند شا ولها و دستگاههاي حفاري برقي نبايد قبل از قطع سوئيچ اصلي برق و تنظيم ترمزها
براي پيشگيري از حركت ناخواسته، توسط اپراتور ترك شوند

ب) ماشين آلات بارگيري و باربري

ماده 61 :وسايل باربري بايد به گونهاي بارگيري شوند كه احتمال ريزش از آنها در زمان حمل وجود نداشته باشد.

ماده 62 :وسيله باربري نبايد قبل از متوازن نمودن بار حركت نمايد.

ماده 63 :كا بين ماشين آلات بد نه محور گرد معادن سطحي در زمان جا به جايي بايد در جهت حركت ماشين باشد.

ماده 64:كليه وسايل بارگيري و باربري بايد مجهز به وسايل اطفاي حريق مناسب و در دسترس باشند.

ماده 65 :ماشينآلات بارگيري و باربري بايد داراي هشداردهندهاي صوتي و نوري مناسب در زمان حركت به عقب باشند.

ماده66 :شيشه ماشين آلات بارگيري و باربري بايد از جنس شيشه ايمني (سكوريت) باشد.

ماده 67 :استفاده از ماشينهاي با موتور احتراقي و الكتريكي غير حفاظت شده در محيطهاي آلوده به گازهاي قابل انفجار
ممنوع است.

ماده 68 :حداكثر شيب مجاز در عمليات بارگيري براي لودرهاي پشتانداز، چرخ لاستيكي و زنجيري به ترتيب 2/0 ،2 و
20 درصد است.

ماده 69 :به كارگيري بولدوزرها در جبهه كارهاي با شيب بيش از 25 درجه مجاز نيست.

ماده 70 :اسكريپرهايي كه توسط تراكتورهاي لاستيكي كشيده ميشوند در زمان پر بودن، مجاز به عبور از راههاي دسترسي
با شيب بيشتر از 15 درجه و در زماني كه دستگاه خالي است مجاز به عبور از مسيرهاي با شيب بيش از 25 درجه نيستند
ماده 71 :زنجيرهاي كشش جام و اتصالات مربوطه در بيل كششي، كابلها در شا ولهاي كابلي و سيستم هيدروليك جام در
شا ولهاي هيدروليك يا لودرها بايد به طور روزانه توسط اپراتور ماشين و هر هفته توسط مسئول ايمني معدن يا نماينده وي
بازديد و كنترل شوند

ماده 72 :نواحي بارگيري بايد تا شعاعي كه خطر سقوط، پرتاب سنگ يا برخورد با ماشين آلات وجود دارد حفاظت شوند و
از ورود افراد غير مجاز به آنجا ممانعت شود

ماده 73 :فاصله بوم يا هر قسمت ديگر از ماشين آلات در معادن سطحي از خطوط انتقال برق بايد با رعايت مقررات حريم
خطوط انتقال نيرو و توزيع برق باشد.

ماده 74 :جام شاول (صندوقه بيل مكانيكي) در موقع كار هرگز نبايد بالاي سر افرادي كه در محل كار ميكنند چرخانده شود

ماده 75 :جام شاول نبايد از بالاي اطاق راننده كاميون و كابلهاي انتقال برق حركت داده شود

ماده 76 :در مكانهايي كه خطراتي نظير ريزشي بودن ديواره و برق گرفتگي وجود دارد بايد از راهنما براي هدايت اپراتور
ماشين بارگير استفاده شود

ماده 77 :چرخهاي ماشين آلات بارگيري و باربري بايد هنگام توقف براي جلوگيري از حركات ناخواسته مهار شوند

ماده 78 :شرايط ساخت، نصب، نگهداري و بهرهبرداري مخازن سوخت و مواد سريع اشتعال و همچنين فاصله آنها با
توقفگاه ماشين آلات معدني بايد مطابق آييننامه حفاظتي مواد خطرناك و مواد قابل اشتعال و مواد قابل انفجار مصوب
شوراي عالي حفاظت فني رعايت شود

ماده 79 :جام، چنگك يا بيل ماشين آلات بارگيري معادن سطحي در هنگام توقف كار بايد پايين آورده شده و روي زمين
قرار گيرد و رها كردن آن به حالت آويزان و معلق ممنوع است.

ج)ماشين آلات حفاري

ماده 80 :نكات زير بايد به هنگام كار با دستگاههاي چالزني رعايت شود
الف) در صورت تاخوردگي شيلنگ نبايد دستگاه را روشن كرد
ب) براي چالزني با دستگاههاي الكتريكي از دستكش عايق الكتريسيته مناسب استفاده شود
ج) دستگاه چال زني در هنگام كار در لبه پلههاي معدني يا پرتگاهها نبايد در فاصله كمتر از 3 متري از لبه پله مستقر
شود
د) دستگاه چالزني بايد در هنگام حفاري در محل هموار مستقر گردد و جكهاي تعادل دستگاه در وضعيت فعال قرار
گيرند (در صورت دارا بودن) و چنانچه در محل حفاري احتمال ناپايداري وجود دارد بايد با استفاده از كابل
فولادي(سيم بكسل) مناسب نسبت به اتصال دستگاه حفاري به تكيهگاه ايمن اقدام شود
هـ) چال زني بايد با تزريق آب يا آب پاشي يا با استفاده از دستگاه غبارگير انجام شود به طوري كه ميزان غبار توليد
شده از حد مجاز كمتر باشد

ماده 81 :راستاي محور طولي دستگاه چالزني هنگام عمليات حفاري در لبه پلههاي معدني يا پرتگاهها بايد عمود بر امتداد
لبه پله يا پرتگاه باشد

ماده 82 :چال زني در ته چالها (باقيمانده چالهاي آتشباري شده) ممنوع است

ماده 83 :در زمان كار مته حفاري نبايد هيچ فردي بر روي دكل ماشين حضور داشته باشد

:د) ماشين آلات حفاري مكانيزه زغال سنگ

ماده 84 :كليه قسمتهاي دستگاههاي حفاري مكانيزه در معدن زغال سنگ كه احتمال توليد جرقه در آنها وجود دارد بايدقبل و بعد از هر نوبت كاري، بازرسي و كنترل شوند و در صورتي كه صدمه ديده باشند بايد قبل از راه اندازي مجدد اقدام
به تعمير و تعويض آنها شود

ماده 85 :نشانگرهاي حرارتي در دستگاههاي حفاري مكانيزه زغال سنگ بايد در صورت نياز حرارت ناشي از اصطكاك را
نشان دهند و آب پاشي در زمان كار با فشار و جريان مناسب كه بر اساس دستورالعمل سازنده تعيين شده صورت پذيرد
هـ) نقالهها(نوار نقاله و نقاله هوايي)

ماده 86 :تمامي استوانههاي محركه و هرزگرد و قرقرههاي تامين كشش نوار نقاله بايد به خوبي براي گرفتار نشدن اشخاص
از فاصله ايمن حفاظ گذاري شوند

ماده 87 :در محل تقاطع مسير افراد با نوار نقاله بايد پلهاي ايمن براي عبور و مرور از روي نقا له ساخته شود.

ماده 88 :در نقاطي كه خطر ريزش يا پرتاب اشياء از روي نقاله وجود دارد بايد حفاظ مناسب براي جلوگيري از سقوط
تامين شود

ماده 89 :راه اندازي نوار نقاله يا ناو زنجيري تنها بايد به وسيله متصدي مربوطه انجام شود و پس از خاتمه باربري خاموش
شوند
ماده 90 :افراد اطراف نوار نقاله بايد قبل از شروع به كار آن با ارسال علائم صوتي يا بصري آگاه شوند

ماده 91 :نوار نقالههايي كه راه عبور افراد در مجاورت آنها قرار گرفته بايد مجهز به كليدها يا ساير وسايل قطع كننده
اضطراري باشند

ماده 92 :همه نوار نقالهها در معادن زير زميني و همچنين روغن هيدروليك مورد استفاده در آنها بايد از نوع مقا وم در برابر
آتش باشند و در صورت سوختن، گازهاي سمي توليد نكنند

ماده 93 :درسرتاسر مسير نوار نقاله بايد تجهيزات اطفاي حريق مناسب نصب گردند

ماده 94 :نظافت نقالهها و روغنكاري قسمتهاي متحرك آن در هنگام كار ممنوع است

ماده 95 :استوانههاي محرك و هرزگرد نوار نقالهها بايد داراي مكانيزم خود پاكسازي باشند و در غير اين صورت بايد
ترتيبي اتخاذ شود كه تميز كردن آنها فقط در زمان توقف نوار صورت پذيرد
ماده 96 :نوار نقالهها بايد داراي مكانيزم قفل كننده در زمان پاكسازي و تعميرات براي پيشگيري از حركات ناخواسته
باشند
ماده 97 :مسير باربري با نوار نقاله يا ناو زنجيري بايد در فواصل زماني مناسب از مواد ريخته شده از روي نوار يا ناو
پاكسازي شود.
ماده 98 :سوار شدن افراد بر روي نوار نقالههاي حمل بار ممنوع است.
ماده 99 :نوار نقاله بايد مجهز به حسگرهايي باشد تا در صورت پارگي يا منحرف شدن نواراز مسير خود، برق اصلي را قطع
نمايد

ماده 100:در هر دو سر ايستگاه نقاله هوايي بايد ارتباط مخابراتي مستقيم بين پايانهها براي تبادل اطلاعات وجود داشته باشد
ماده 101 :سوار شدن افراد به نقاله هوايي ويژه باربري مواد معدني ممنوع است

ماده 102 :نقالههاي هوايي ويژه حمل افراد بايد داراي تجهيزات ذيل باشند
الف) دو ترمز مستقل كه هر يك به تنهايي قابليت متوقف كردن نقاله را با حداكثر بار داشته باشند
ب) دارا بودن نيروي محركه اضطراري براي مواقعي كه نيروي محركه اصلي وجود ندارد
ج) اتاقكهاي ويژه حمل نفرات در نقالههاي هوايي بايد مجهز به قفلهايي براي جلوگيري از تخليه اتفاقي ا

ماده 103 :ترمزهاي نقا له هوايي در صورت قطع نيروي محركه بايد به شكل خودكار عمل نمايند و نقاله را متوقف كنند

ماده 104 :طراحي، ساخت، نصب و بهرهبرداري از دكلهاي نقاله هوايي بايد به گونهاي باشد كه ضمن تامين ايمني كامل
مانع از لنگر برداشتن و يا حركات اضافي صندوقهها در طول مسير باربري شوند

فصل پنجم: باربري در معادن

الف) الزامات عمومي

ماده 105 :تمامي مسيرهاي باربري بايد از لحاظ شيب و پهنا يكنواخت و تا حد امكان مستقيم و متناسب با حجم ترافيك و
نوع وسايل باربري باشند و همواره در شرايط ايمن نگه داري شوند

ماده 106 :تابلوي مقررات ايمني براي هر سيستم باربري بايد در ابتدا و انتهاي آن و در همه مسيرهاي ارتباطي در معرض ديد
قرار داده شود

ماده 107 :باربري همزمان با رفت و آمد نفرات فقط در صورتي مجاز است كه امكان سر خوردن وسايل باربري يا غلتيدن
بار وجود نداشته باشد

ماده 108 :تمامي مسيرهاي باربري بايد از قطعات سنگ يا ديگر موانع تميز نگه داشته شوند

ماده 109 :اتصال يا جدا كردن وسايل باربري بايد در محل مناسب و به گونهاي صورت پذيرد تا از حركات ناخواسته آنها
جلوگيري شود

ماده 110 :اقدامات احتياطي مناسب در كليه مسيرهاي باربري براي جلوگيري از حركت ناخواسته وسايل باربري بايد به
گونهاي پيشبيني شود تا در موقع لزوم به شكل خودكار عمل نمايند

ماده 111 :سوار شدن كارگران روي كليه وسايل باربري به استثناي وسايلي كه براي نفربري كارگران اختصاص دارد، ممنوع
است.
ماده 112 :وسايل باربري از خط خارج شده نبايد تا زمان توقف موتور وسيله يا طناب كشنده آنها با دست بر روي ريل قرار
داده شوند.
ماده 113 :در صورت نياز به حمل و نقل بارهاي سنگين و غير معمول از نظر وزن و ابعاد، موارد ذيل بايد زير نظر سرپرست
معدن لحاظ شوند:
آييننامه ايمني در معادن
16
الف) وزن دقيق محموله مشخص شود و وسيله نقليه مناسب و ايمن براي آن انتخاب شود.
ب) مسير مناسب براي حمل و نقل در نظر گرفته شود و كل مسير قبل از حمل و نقل مورد بازرسي قرار گيرد.
ج) كليه اتصالات و زنجيرها بايد براي بار سنگين محاسبه شوند تا توانايي تحمل وزن مورد نظر را داشته باشند.
ب) باربري دستي
ماده 114 :باربري دستي در معادن بايد بر اساس آييننامه حفاظتي حمل دستي بار مصوب شوراي عالي حفاظت فني صورت
پذيرد.
ماده 115 :در جا به جايي واگنها با دست يا وينچ بايد روي لبه واگن چراغ روشن نصب گردد.
ماده 116 :جا به جايي دستي واگنها در شيبهاي بيش از نيم درجه ممنوع است.
ماده 117 :در مواردي كه كارگر ناچار است وسايل باربري را در فضاهاي تنگ هل بدهد بايد حفاظ مناسبي براي دست بر
روي وسايل باربري وجود داشته باشد.
ماده 118 :فواصل واگنها در باربري دستي بايد به گونهاي باشد تا از برخورد واگنها به باربرها جلوگيري شود.
ج) باربري ريلي
ماده 119 :محل استقرار اپراتور لوكوموتيو در معادن زير زميني بايد داراي كابين مسقف باشد.
ماده 120 :حداكثر سرعت مجاز باربري با قطار در معادن زير زميني نبايد بيش از 18 كيلومتر در ساعت باشد.
ماده 121 :حمل افراد بايد با واگن مخصوص نفربري انجام شود.
ماده 122 :بستن واگنهاي حمل بار به واگنهاي نفربر ممنوع است.
ماده 123 :حمل مواد منفجره و مواد آتشزا در واگنهاي نفربر ممنوع است.
ماده 124 :مكانيزم اتصال واگنها به يكديگر بايد از نوعي باشد كه براي بستن يا باز كردن آنها كارگر مجبور به قرار گرفتن
بين دو واگن نباشد.
ماده 125 :هر لوكوموتيو بايد داراي چراغ جلو با قابليت روشنايي موثر تا فاصله 30 متر باشد. همچنين در پشت آخرين
واگن هر قطار بايد چراغ خطر قرمز رنگ يا وسايل هشدار دهنده نصب شود به گونهاي كه حداقل از فاصله 30 متري ديده
شود. چراغهاي قطار در زمان حركت بايد روشن باشند.
ماده 126 :واگنها بايد به شكل دورهاي تحت سرويس و روغن كاري و تعمير قرار گيرند. كارهاي انجام شده بايد با ذكر
شماره واگن، تاريخ تعمير و سرويس و نام خانوادگي شخصي كه مجري آن بوده است در دفتر مخصوص ثبت گردد.
ماده 127 :اتصال و يا جدا نمودن واگنها و كنترل اتصا لات بين آنها در زمان حركت قطار ممنوع ميباشد.
ماده 128 :سوار شدن كمك راننده لوكوموتيو فقط روي صندلي مخصوص وي كه به طور موقت به لبه آخرين واگن قطار
نصب ميگردد مجاز است.

آيين نامه ايمني در معادن
ماده 129 :به منظور بلند كردن و روي ريل قرار دادن واگنها و لوكوموتيوهايي كه از روي ريل منحرف و يا خارج شدهاند
لازم است كه روي هر لوكوموتيو و همچنين جنب دهانه تونل، جك مخصوص اين كار وجود داشته باشد.
ماده 130 :در موارد ذيل استفاده از واگنها ممنوع است:
الف) در صورت عدم روغنكاري، سالم نبودن محور چرخها و يا وجود شكستگي در چرخها.
ب) درصورت سالم نبودن زنجير و قلاب و ديگر اجزايي كه مربوط به اتصال واگنها ميباشند.
ج) در صورت ناقص بودن سپرهاي طرفين واگن و يا ترمز (در واگنهاي ترمزدار).
د) در صورت وجود نقص در سيستم تخليه واگنها.
ماده 131 :مراكز بارگيري در تونلها بايد طوري طراحي شوند كه جاي كافي براي عبور و مرور افراد باقي بماند و شروع
حركت قطار و يا واگن بايد توسط علائم هشدار دهنده شنيداري و ديداري اعلام گردد.
ماده 132 :دريچه خروجي بونكرها به جز هنگام بارگيري بايد بسته باشد.
ماده 133 :ورودي محلهاي واگن برگردان بايد توسط مانع ايمن شود تا از ورود ديگر قطارها به محل و خطر برخورد با آن
جلوگيري شود.
ماده 134 :در تونلهاي معادن گازدار كه از نظر گاز خيزي جزء طبقه 3 يا بالاتر از آن ميباشند بايد فقط از لوكوموتيوهاي
مجاز براي معادن گازدار استفاده شوند.
ماده 135 :قطار نبايد از نقطه ترمز تا توقف كامل بيش از 40 متر را طي نمايد.
ماده 136 :لوكوموتيو در هنگام حركت بايد در ابتداي قطار واگنها قرار گيرد. قرار گرفتن لوكوموتيو در انتهاي قطار
واگنها فقط در مواقع مانور و جابجا كردن واگنها در سر دو راهيها و هنگام تخليه بار مجاز است.
ماده 137 :استفاده از لوكوموتيو در موارد ذيل ممنوع است:
الف) نقص در سپرهاي جلو و عقب و يا عدم وجود آنها.
ب) ناقص بودن زنجير و قلاب و يا ساير وسايل اتصال.
ج) عيب در ترمزها.
د) نقص در سيستم اطفاي حريق.
ه) خرابي و يا عدم نور كافي چراغ لوكوموتيو.
و) خرابي دستگاه علايم هشدار دهنده شنيدا ري و ديداري.
ز) مشاهده نقص در وسايل ضد انفجار لوكوموتيو (در تونلهاي خطرناك از نظر وجود گاز).
ح) عدم وجود جك همراه لوكوموتيو.
ط) ساير موارد بنا به تشخيص مسئول ايمني يا مسئول فني معدن.
آييننامه ايمني در معادن
18
ماده 138 :پايين پريدن از قطار و واگذاري رانندگي لوكوموتيو در حال حركت به ديگري ممنوع است.
ماده 139 :قبل از آن كه واگن خارج شده از خط را بلند كرده و روي خط قرار دهند بايد اقدامات ايمني براي جلوگيري از
حركات ناخواسته لحاظ شود.
ماده 140 :سيستم اضطراري توقف قطارهاي نفربر بايد داراي ترمزهاي خراب – ايمن كه در شرايط خراب نيز قادر به توقف
كامل قطار است، باشد.
ماده 141 :فاصله دو واگن در هنگام عبور از كنار هم نبايد از 20 سانتيمتر كمتر باشد.
ماده 142 :ارتفاع بارگيري واگن بايد براي پيشگيري از سر ريز شدن ،متناسب با ظرفيت آن باشد.
ماده 143 :همه واگنهاي صندوقه گردان بايد مجهز به قفل باشند تا از تخليه اتفاقي صندوقه آنها جلوگيري شود.
ماده 144 :براي جلوگيري از واژگون شدن واگن در زمان تخليه بايد از زنجير ايمني كه به شاسي واگن متصل ميشود،
استفاده كرد.
ماده 145 :كنترل اتصالات واگنها در زمان حركت قطار مجاز نيست.
ماده 146 :سر ريلها در محل اتصال دو ريل به يكديگر بايد در يك سطح باشند و ريل خارجي در قوسها بايد بالاتر از
ريل داخلي قرار گيرد. ريلها بايد هر ماهه توسط مسئول ايمني معدن يا نماينده وي بازرسي شوند و در صورت وجود
فرسايش موثر در كلاهك يا مشاهده تركهاي طولي يا عرضي در تيغه ريل، نسبت به تعويض كامل آنها اقدام شود.
د) لوكوموتيو باطريدار در معادن زير زميني
ماده 147 :باطريها در معادن زير زميني بايد فقط در ايستگاههاي ويژه با مشخصات ذيل شارژ يا تعويض شوند:
الف) از مواد غير قابل اشتعال ساخته شود.
ب) مجهز به وسايل مناسب و كافي براي اطفاي حريق باشد.
ج) هواي عبور كرده از روي باطري مستقيماً بايد در يك راه هوايي تخليه شود و براي تهويه جبهه كار از آن استفاده
نشود.
د) دهانههاي راه هوايي در نزديكي سقف جاي داده شوند.
هـ) به گونهاي باشد كه خطر سر ريز شدن آب باطري يا الكتروليت وجود نداشته باشد.
و) تجهيزات و لوازم الكتريكي ايستگاه شارژ بايد ضد جرقه باشند.
ماده 148 :آب باطري يا الكتروليت ريخته شده در ايستگاه شارژ بايد بلافاصله پاك شود.
ماده 149 :در جعبه باطريهاي لوكوموتيو و همچنين دريچههاي آن بايد درهنگام شارژ باز باشند. بستن در جعبه پس از
اتمام تصاعد خروج كامل گاز از دريچهها مجاز است.
تبصره: در هر حال بستن در جعبه زودتر از يك ساعت پس از اتمام شارژ ممنوع است.
ماده 150 :قبل از خارج نمودن باطري از اطاق شارژ بايد ايزوله كردن و عايق بندي بين المنتها و بدنه جعبه باطري مورد
كنترل قرار گيرد.
آيين نامه ايمني در معادن
ماده 151 :شارژ نمودن باطريهاي معيوب و يا كثيف ممنوع است.
هـ)باربري با لوكوموتيوهاي الكتريكي در معادن زير زميني
ماده 152 :درصد گاز قابل انفجار در هواي تمامي مسيرهايي كه در آنها از لوكوموتيوهاي الكتريكي استفاده ميشود بايد
كمتر از حد مجاز باشد.
ماده 153 :در تونلهايي كه به علت وجود گاز يا گرد زغال سنگ خطرناك ميباشند، تعميرات مربوط به وسايل برقي
لوكوموتيو ممنوع است.
ماده 154 :سيمهاي تغذيه لوكوموتيو الكتريكي بايد داراي كليدهاي قطع جريان در فواصل حداكثر 500 متر و در ابتداي
همه خطوط منشعب باشند.
ماده 155 :سيمهاي تغذيه لوكوموتيو ا لكتريكي بايد داراي تجهيزات حفا ظتي در برابر عبور جريان اضافه باشند.
ماده 156 :سيمهاي تغذيه لوكوموتيو الكتريكي در معادن زير زميني زغال سنگ بايد فقط در مسير هواي تازه شبكه تهويه
نصب شوند.
ماده 157 :سيمهاي تغذيه لوكوموتيو الكتريكي و سيمهاي لخت مخابراتي در موارد عبور از ميان درهاي تهويه يا در محل
تقاطع با ديگر سيمها يا كابلهاي حاوي برق بايد به شكل مناسبي عايق بندي شوند.
ماده 158 :سيمهاي تغذيه لوكوموتيو الكتريكي با كمتر از 2 متر ارتفاع از كف بايد در موارد ذيل به شكل موثر حفاظ
گذاري شوند:
الف) در همه نقاطي كه ممكن است محل كار واقع شده يا كارگران به طور منظم از زير سيمهاي برق عبور نمايند.
ب) در هر دو طرف درهاي تهويه.
ج) در ايستگاههايي كه افراد از قطارهاي ويژه حمل نفرات پياده يا سوار ميشوند.
د) حفاظ گذاري موقت در مناطقي كه افراد در نزديكي لوكوموتيو الكتريكي يا سيمهاي تغذيه لوكوموتيو الكتريكي كار
ميكنند.
ماده 159 :علايم نوري وا ضح در مناطق تعويض خط، تقاطعها و مسيرها در زمان برقدار بودن سيم لوكوموتيو الكتريكي
بايد مشهود باشد.
ماده 160 :جريان برق لوكوموتيوهاي ا لكتريكي قطارهاي نفربري در زمان سوار و پياده شدن اشخاص بايد قطع باشد و يك
علامت نوري ويژه نشان دهد كه سيم برق تغذيه لوكوموتيو الكتريكي بيبرق است.
ماده 161 :سيم يا سيمهاي تغذيه لوكوموتيوهاي برقي بايد به طريقي نصب شوند كه احتمال قطع شدن، برق گرفتگي يا بروز
حريق وجود نداشته باشد.
ماده 162 :سيم يا سيمهاي تغذيه لوكوموتيوهاي برقي بايد در ارتفاع حداقل 5/2 متر از كف نصب شوند در غير اين
صورت، جريان برق در هنگام عبور و مرور اشخاص بايد قطع شود.
ماده 163 :اطاقك راننده در لوكوموتيوهاي الكتريكي كه از سيم لخت برق ميگيرد بايد مسقف بوده و تجهزات انتقال جريان
بايد به طور كامل عايق بندي شده باشد تا احتمال برق گرفتگي راننده وجود نداشته باشد.
آييننامه ايمني در معادن
20
ماده 164 :تمام قسمتهاي لوكوموتيو كه جريان برق از آن عبور ميكند بايد به وسيله پوشش مناسبي عايق شوند.
ماده 165 :جريان برق بايد قبل از انجام هرگونه تعمير در شبكه انتقال برق به لوكوموتيو يا تعمير قسمتهاي الكتريكي يا
مكا نيكي لوكوموتيو قطع شود.
و) باربري با لوكوموتيوهاي ديزلي و ساير وسايل نقليه ديزلي در معادن زير زميني
ماده 166 :ميزان منوكسيد كربن در گازهاي خروجي از اگزوز لوكوموتيو ديزلي بايد كمتر از 05/0 درصد باشد.
ماده 167 :استفاده از لوكوموتيو ديزلي در تونلهاي پيشروي كه تهويه آنها با بادبزنهاي موضعي انجام ميگيرد به شرطي
مجاز است كه مقدار گاز زغال در جريان هواي خروجي از تونل كمتر از 5/0 درصد باشد.
ماده 168 :دماي گازهاي خروجي از اگزوز لوكوموتيو ديزلي نبايد بيشتر از 70 درجه سانتيگراد باشد و هيچ شعله و جرقهاي
نبايد از وسيله نقليه خارج شود.
ماده 169 :توقفگاه، محل سوختگيري و تعويض روغن لوكوموتيوهاي ديزلي بايد داراي ويژگيهاي ذيل باشد:
الف) با جريان كافي هوا تهويه شود.
ب) از مواد غير قابل اشتعال ساخته شده باشد.
ج) كف محل بايد از لايهاي از بتن با سطح غير متخلخل، با شيب مناسب و كانالهايي براي انتقال سيال ريخته شده
پوشيده شود.
د) داراي وسايل مناسب و كافي براي اطفاء حريق باشد.
ماده 170 :سوختگيري يا تعويض روغن وسايل نقليه ديزلي فقط بايد در ايستگاههاي ويژه انجام شود.
ماده 171 :الياف تنظيف مواد روغني براي پيشگيري از حريق بايد در ظروف غير قابل اشتعال جمع آوري شده و در اسرع
وقت به سطح زمين منتقل شوند.
ماده 172 :مقدار روغن انبار شده و مواد سريع الاشتعال در داخل معادن زير زميني نبايد بيش از ميزان مصرف براي 24
ساعت آينده باشد و مخازن تخليه شده روغن بايد در اسرع وقت به بيرون از معدن برده شوند.
ز) باربري در مسير شيبدار با وينچ
ماده 173 :عبور و مرور افراد در زمان باربري با وينچ از مسير شيبدار وينچ ممنوع است.
ماده 174 :سرعت باربري با وينچ نبايد از 5 متر بر ثانيه بيشتر باشد.
ماده 175 :زنجيرهاي اتصال واگنها به استثناي واگن اول بايد مقاومتي معادل حداقل 6 برابر وزن واگن پر را دارا باشند.
ميزان مقاومت زنجير اتصال واگن اول بايد حداقل 10 برابر وزن واگن پر باشد.
ماده 176 :بازديد از سيم بكسل وينچ بايد هر ماه توسط مسئول ايمني با اندازهگيري قطر سيم بكسل در محلهاي فرسوده
انجام شود و در صورت تخريب حداكثر 5 درصد از بافت سيم بكسل بايد نسبت به تعويض آن اقدام نمود.
ماده 177 :حداقل 3 دور اضافه از سيم بكسل بايد روي قرقره وينچ باقي بما ند.
آيين نامه ايمني در معادن
ماده 178 :ورودي محل تخليه واگنها بايد براي پيشگيري از ورود واگنهاي ديگر و خطر برخورد، توسط مانع ايمني
مناسب مسدود شود.
ماده 179 :قرقره وينچ بايد داراي ترمزي باشد كه در حال توقف بسته بماند.
ماده 180 :واگنهايي كه توسط وينچ بالا كشيده ميشوند بايد مجهز به چنگكهايي باشند تا با گير كردن به تراورسها در
مواقع اضطراري به عنوان ترمز عمل نموده و واگن را متوقف كنند.
ماده 181 :در صورت خروج واگن از خط بايد پس از حصول اطمينان از قفل بودن قرقره وينچ، واگن از بالا كشيده و
دوباره روي خط قرار گيرد. شروع مجدد به كار مشروط به اطمينان از عدم قرار گرفتن كارگران در منطقه خطر ميباشد.
ماده 182 :پذيرگاه بالايي راه مورب بايد داراي نرده مناسبي باشد تا از حركت ناخواسته واگنها به مسير شيبدار جلوگيري
شود. باز كردن نرده بايد بعد از حصول اطمينان از بسته شدن واگنها به يكديگر و سيم بكسل انجام شود.
ماده 183 :بين پذيرگاهها در مسير باربري با وينچ بايد وسيله تبادل علايم موجود باشد.
ماده 184 :نزديك شدن افراد متفرقهاي كه در كار دستگاهها دخالتي ندارند هنگام كار دستگاههاي باربري در مسير شيبدار
به محوطهاي كه در آنها واگنها از سيستم بكسل و يا زنجير جدا و تخليه ميگردند، ممنوع است. به اين منظور بايد در محل
فوق الذكر تابلوي هشدار دهنده نصب نمايند.
ح) باربري در چاه (بالابرها)
ماده 185 :اگر عمق چاه به اندازهاي باشد كه ارتباط مستقيم بين متصديان پذيرگاههاي مختلف چاه به وسيله صداي افراد به
طور واضح بر قرار نشود بايد اين ارتباط به وسيله هشدار دهنده صوتي يا وسايل مخابراتي برقرار گردد.
تبصره: در چاههايي كه از وسايل حمل و نقل براي رفت و آمد كارگران استفاده ميشود علاوه بر علايم ارتباطي زنگدار بايد
ارتباط تلفني بين متصديان تمام پذيرگاهها و متصدي بالابر نيز برقرار باشد.
ماده 186 :كليه قسمتهاي انتقال دهنده نيرو، سيم بكسلها، نگهدارندهها و ترمزهاي بالابرها بايد روزانه از نظر صحت
عملكرد كنترل شوند.
ماده 187 :بالابرهاي دائم بايد داراي ويژگيهاي ذيل باشند:
الف) داراي ريلهاي ثابت جهت هدايت باربري در مسير باشند.
ب) سقوط اشياء از داخل آنها ممكن نباشد.
ج) بار در داخل آنها بيحركت بماند.
ماده 188 :بالابرهاي مخصوص حمل افراد بايد داراي سرپناه و پاراشوت بوده و به علاوه دستگاه محركة آنها مجهز به تنظيم
كننده سرعت باشد. پلاك نشان دهندة ظرفيت سرنشينهاي اين وسايل بايد به طور آشكار در محل مناسبي نصب گردد.
ماده 189 :بالابرهاي دائمي كه براي حمل افراد به كاربرده ميشوند بايد مجهز به سيستم نشان دهنده موقعيت اطاقك بالابر
در چاه بوده و با وسايل هشدار دهنده صوتي نزديك شدن آن به پذيرگاهها اعلام گردد.
آييننامه ايمني در معادن
22
ماده 190 :يك فضاي مناسب (چاهك) در سيستم بالابر ويژه حمل افراد در پايينترين محل استقرار قفس در زير فضاي
آخرين پذيرگاه جهت نصب سپرها (ضربه گيرها) يا ديگر وسايل مشابه به منظور كم كردن صدمات ناشي از سقوط قفس
بايد حفر شود.
ماده 191 :ماشين بالابر بايد مجهز به عمق نمايي باشد كه حين عبور وسيله حمل و نقل از طبقات مختلف معدن زنگ
اخباري را به شكل خودكار به صدا درآورد.
ماده 192 :نشا نگر عمق بايد به نحوي نصب شود كه شنيدن صداي زنگ و ديدن آن توسط اشخاصي كه با بالابركار ميكنند
به آساني صورت پذيرد.
ماده 193 :سرعت حركت بالابر هنگام حمل مسافر نبايد از 8 متر بر ثانيه تجاوز كند.
ماده 194 :بالابر بايد داراي ترمزي باشد كه در صورت لزوم بتواند كابل فولادي را در شرايطي كه بالابر با حداكثر ظرفيت
باربري در هر يك از جهات كار ميكند، متوقف كند.
ماده 195 :ماشينهاي بالابر بايد به دو دستگاه ترمز جداگانه شامل ترمز عادي و ترمز ايمني كه هر يك به طور مستقل قادر
به توقف ماشين باشد، مجهز گردند.
ماده 196 :ترمزها بايد به شكلي تنظيم شوند كه در صورت قطع نيروي محركه به شكل خودكار عمل كنند. همچنين انتقال
نيروي محركه ماشين با بكار افتادن ترمز ايمني بايد به طور خودكار قطع شود.
ماده 197 :بالابر بايد داراي مكانيزمي باشد تا در مواقعي كه قفس به بالاتر از حد نهايي تعيين شده در سر چاه برسد نيـروي
محركه را قطع و سيستم ترمز را فعال كند.
ماده 198 :بالابرهايي كه براي جا به جايي افراد استفاده ميشود بايد به سيستمهاي خودكار مهار سرعت و از كارا نداز ناشي
از اضا فه بار مجهز باشد.
ماده 199 :در چاههايي كه از چرخ چاه كلاجدار استفاده ميشود هر موتور بايد داراي ضامن باشد كه باز كردن ترمز و آزاد
كردن كلاج به طور همزمان امكان نداشته باشد.
ماده 200 :يك نشانگر سرعت بايد در محلي كه به آساني توسط اپراتور ماشين بالابر ديده شود، نصب گردد.
ماده 201 :جنس كابل فلزي بايد مناسب با شرايط محيط كار انتخاب شود و در مقابل خوردگي و فرسايش مقا وم باشد.
ماده 202 :ضريب اطمينان كابل فلزي بايد حداقل 6 باشد. به عبارت ديگر ميزان بار مفيد و بار مرده و كل وسيله باربري
نبايد از يك ششم مقاومت كابل تجاوز كند.
ماده 203 :هرگاه پس از هر آزمايش مشخص شود كه تقليل قابل ملاحظهاي در مقاومت كابل حاصل شده و يا بيش از ده
درصد عنصرهاي مشهود آن در طول سه گام پاره شده و يا تغيير محسوسي در شكل ظاهري كابل از نظر خوردگي،
سائيدگي، تقليل قطر، شكستگي يا باز شدن پيچش آن حاصل شده باشد، آن كابل بايد تعويض گردد.
ماده 204 :در هر معدن كه باربري از طريق چاه با وسايل بالابر انجام ميگيرد، بهره بردار موظف است، دفتري براي ثبت
موارد ذيل در معدن اختصاص دهد:
الف) نام و نشاني كارخانه سازنده كابل فلزي و وسايل مربوطه.
آيين نامه ايمني در معادن
3
ب) مشخصات كابل، نوع سيمهاي بكار برده شده و ساختمان آن و نتيجه آزمايشهاي انجام شده درباره كابل نو و
محاسبه مقاومت كل كابل فلزي و همچنين نتيجه آزمايشهايي كه برطبق مقررات مربوطه انجام ميشود.
ج) تاريخ شروع استفاده از كابل و نوع باربري آن.
د)وزن مرده كليه وسايلي كه كابل متحمل ميشود به انضمام وزن خودكابل وهمچنين حداكثروزن باري كه حمل مي
كند.
ه) تاريخ و نوع تعميرات و تاريخ سر و ته كردن كابل.
ز) تاريخ و علت خارج كردن كابل از سرويس.
ح) مقدار عملكرد كابل در حركت به طرف پايين و در حركت به طرف بالا و ميزان تن - كيلومتر باربري ماها نه.
ماده 205 :ماشين بالابر و متعلقات آن بايد مطابق آييننامه حفاظتي وسايل حمل و نقل و جا به جا كردن مواد و اشياء در
كارگاهها مصوب شوراي عالي حفاظت فني بازرسي شوند.
ماده 206 :قبل از اولين استفاده منظم كاري از هر كابل فلزي بالابر در جا به جايي نفرات، اين كابل حداقل بايد 20 مرتبه به
همراه بار هم اندازهاش به كار برده شود. كابل بالابر بعد از اين آزمايش بايد كنترل شود تا هيچ گونه صدمات مشهود در آن
ايجاد نشده باشد.
ماده 207 :سيم بكسل ماشين بالابر بايد بصورت ماهانه و بعد از تميز كردن سطح كابل فلزي با عبور با سرعتي كمتر از 5/0
متر بر ثانيه توسط مسئول ايمني يا نماينده وي بازرسي شود.
ماده 208 :لبه طبلكها براي جلوگيري از لغزش بايد طوقه داشته باشند. (به استثناي طلبكهاي مخروطي كه بايد مكانيزمي
براي پيشگيري از لغزش كابل فولادي در آنها بكار رفته باشد) سر كابل بايد به شكل مناسب و ايمن به طبلك متصل شود (به
استثناي بالابر از نوع اصطكاكي) به نحوي كه حتي در زماني كه قفس بالابر در پايينترين نقطه قرار دارد، حداقل 2 دور
كابل فلزي بر روي طبلك باقي مانده باشد.
ماده 209 :كيج بايد داراي سقف محافظ محكم بوده و داخل آن ميلهها يا دستگيرههايي براي گرفتن افراد وجود داشته باشد.
ماده 210 :كيج بايد به شكل ايمن در زمان حمل افراد محصور شود تا امكان سقوط اشخاص از آن به داخل چاه وجود
نداشته باشد.
ماده 211 :درهاي كيج نبايد به سمت خارج باز شوند و به شكلي بايد تنظيم شوند تا در اثر ضربه يا تكانهاي ناگهاني باز
نشوند.
ماده 212 :حداكثر ظرفيت مجاز حمل نفر و بار كه در هر كيج اجازه سوار شدن را دارند بايد بر اساس مشخصات فني،
توسط سرپرست معدن تعيين شود.
ماده 213 :كف كيج بايد تحمل فشارها و تنشهاي ايجاد شده در زمان بارگيري و تخليه در شرايط معمولي و اضطراري را
داشته باشد.
ماده 214 :ارتفاع كيج نفربري بايد به اندازهاي باشد تا اشخاص به آساني بتوانند در آن بايستند.

آييننامه ايمني در معادن
24
ط) باربري با كاميون
ماده 215 :جادههاي باربري كه شيب متوسط بيش از 5 درصد دارند بايد داراي راههاي خروج اضطراري در پيچها باشند تا
راننده در صورت عمل نكردن ترمز دامپ تراك، بتواند با هدايت ماشين به آنها، كاميون را به شكل ايمن متوقف كند.
ماده 216 :تمام كا ميونها در معدن بايد داراي چراغ جلو و چراغ خطر در عقب باشند و بلندي صداي سيستم هشدار دهنده
صوتي آنها بيشتر از بلندي صداي معمول در معدن باشد.
ماده 217 :دود خروجي از اگزوز كاميونهاي با موتور احتراق داخلي بايد از محلي دور از محل استقرار راننده خارج شود.
ماده 218 :خودروهاي سواري كه وارد محدوده تردد دامپ تراكها ميشوند بايد در روز مجهز به پرچم و در شب داراي
چراغ روشن گردان باشند كه در ميدان ديد رانندگان دامپ تراكها قرار داشته باشد.
فصل ششم: حفاري استخراجي و اكتشافي
ماده 219 :در حفاريها و معادن سطحي، شيب موقت ديوارهها و شيب نهايي آنها با توجه به خصوصيات مكانيكي سنگها
بايد به گونهاي تعيين شود كه خطر ريزش و شكست نداشته باشند.
ماده 220 :در ديوارههاي پرشيب يا ريزشي معادن سطحي بايد نسبت به ايجاد پله اطمينان با عرض مناسب اقدام شود.
ماده 221 :در معادني كه از دستگاه سيم برش الماسه استفاده ميشود، به منظور جلوگيري از پرتاب سگمنت (دندانههاي
الماسه روي سيم برش) و يا صدمات ناشي از شلاق زدن سيم پاره شده، لازم است در مسير سيم برش پوشش حفاظتي
مناسب بكار گرفته شود.
ماده 222 :نحوه استفاده از سيم برش بايد به گونهاي باشد كه احتمال پاره شدن آن در هنگام برش وجود نداشته باشد.
ماده 223 :زمين اطراف محل كار بايد قبل از انجام عمليات برش با دقت تسطيح و كليه گوشههاي تيز و ناصاف كه با سيم
برش در تماس خواهند بود، حذف شوند. همچنين اطراف مسير گردش سيم برش بايد كاملاً از سنگ ريزه و ساير مواد
معدني پاك شود.
ماده 224 :اتصال سيم برشهاي مختلف و استفاده از دانههاي سگمنت متفاوت از نظر اندازه و وزن ممنوع است.
ماده 225 :جداكردن و واژگوني بلوك سنگ بريده شده از جبههكار با استفاده از تيغه بولد وزر يا جام لودر و نظاير آن
ممنوع است.
ماده 226 :در هنگام برش، جدا كردن و جابجايي بلوكهاي سنگ، استقرار ماشين آلات و افراد در پايين دست بلوك سنگ
ممنوع است.
ماده 227 :سنگهاي استخراجي (كوپها) بايد به طور منظم و روي بزرگترين سطح مقطع قرار گيرند تا از سقوط آنها
جلوگيري شود.
ماده 228 :در حفر ترانشه براي اكتشاف و نمونهبرداري بايد تمهيدات لازم براي پيشگيري از ريزش ديواره صورت پذيرد.
در ترانشهها و چاهكهايي كه به عمق بيش از 5/1 متر هستند بايد براي بالا و پايين رفتن از نردبان استفاده شود.
ماده 229 :در ترانشه و چاهكهايي كه خطر انباشتگي گاز وجود دارد ورود و كار افراد بايد پس از تهويه و اطمينان از
بيخطر بودن آن محلها انجام شود.
آيين نامه ايمني در معادن
ماده 230 :عمليات تسطيح و پاكسازي جبهه كار در هنگام كار دستگاه حفاري تنها با اجازه مسئول فني معدن مجاز است.
ماده 231 :دهانه هاي حفاري قائم و شيبدار كه خطر سقوط افراد در آنها وجود دارد بايد به نحو ايمن مسدود شوند.
ماده 232 :در جبهه كارهاي معادن سطحي و زير زميني، به ويژه پس از آتشباري، لازم است كليه قسمتهاي سست شده
(لقيها) در جبهه كار و ديوارهها و سقفها با دقت لقگيري شده و يا به طور مطمئني از ريزش آنها جلوگيري بعمل آيد.
ورود كارگران و شروع به كار آنان در محل بايد پس از لق گيري به طور مطمئن انجام شود.
ماده 233 :حفاريهاي متروكه و كارگاههايي كه استخراج آنها تمام شده است بايد به نحوي مسدود شوند كه از ورود افراد
به آنها جلوگيري شود و اختلالي در تهويه معدن بوجود نيايد.
ماده 234 :در مورد فضاي حفاري شده در عمليات استخراج زير زميني بايد امكان نشست سطح زمين و احتمال خطرات را
در بيرون و يا درون معدن پيشبيني كرده و با تدابيري نظير پركردن محل استخراج و يا كنترل نشست سطح زمين و يا
مانندآن از بروز خطر جلوگيري كرد.
ماده 235 :شكستها و ريزشهاي پلهها و ديوارهها در معادن سطحي بايد به طور مستمر بررسي و كنترل شوند.
فصل هفتم: نگهداري
ماده 236 :شبكههاي حفاريهاي زير زميني با توجه به پايداري سنگها و تغيير شكل آنها بايد به طوردايم ازنظركنترل جا به
جايي طبقات در معدن و نگهداري سقف و ديوارهها بررسي و در صورت لزوم به وسايل نگهداري مناسب تجهيز گردند.
ماده 237 :حفاريهاي زير زميني بايد منطبق بر طرح و مشخصات فني نگهداري كه به تاييد مسئول فني رسيده است، اجرا
شوند.
ماده 238 :كليه وسايل نگهداري نصبشده در معدن بايد داراي مقاومت و استحكام لازم باشند.
ماده 239 :درموقع نصب، تعويض و يا تعمير وسايل نگهداري بايد اقدامات احتياطي لازم براي جلوگيري از ريزش بعمل آيد.
ماده 240 :در نصب وسايل نگهداري رعايت اصول كلي ذيل الزامي است:
الف) وسيله نگهداري بعد از حفاري بايد بلافاصله پس از اتمام لقگيري سينه كار نصب شود.
ب) بين وسيله نگهداري و سنگهاي اطراف بايد تماس به خوبي برقرار شود.
ج) از نظر تغيير شكل پذيري بين سنگ و نگهداري بايد هماهنگي وجود داشته باشد (وسيله نگهداري نه خيلي صلب و
نه خيلي شكل پذير باشد).
د) از تخريب ناشي از هوازدگي سنگها بايد جلوگيري شود.
هـ) از باز و بسته كردن و نصب مكرر وسايل نگهداري بايد اجتناب نمود.
و) سيستم نگهداري بايد با مقطع حفاري و تغيير شرايط توده سنگ قابل تطبيق باشد.
ز) سنگهاي اطراف وسيله نگهداري بايد هر چه كمتر دستكاري شوند.
ماده 241 :استفاده از سيستم نگهداري موقت به عنوان سيستم نگهداري دائم ممنوع است.
آييننامه ايمني در معادن
26
ماده 242 :اتصال چوب بستها بايد بطور صحيح انجام گيرد به طريقي كه در محل اتصال سرلا به ستون فاصلهاي وجود
نداشته باشد.
ماده 243 :در صورت سستي كف تونل يا كارگاه بايد نسبت به نصب تكيه گاههاي مناسب براي تمامي ستونها اقدام شود.
ماده 244 :در صورت ريزش سقف و ايجاد حفره ،ابتدا بايد دراسرع وقت وسايل نگهداري موقت براي جلوگيري از ريزش
بيشتر در آن محل نصب شود و سپس نسبت به نصب وسايل نگهداري دائمي اقدام گردد.
ماده 245 :سرپرست هر قسمت موظف است در هر نوبت كار حداقل يك بار سقف، ديوارها، راهروها و وسايل نگهداري
جبهه كار قسمت مربوطه را كاملاً بازديد و در صورت مشاهده عيب و نقص فوراً نسبت به رفع آن اقدام نمايد. همچنين در
پايان هر نوبت كاري قبل از حصول اطمينان از استحكام كارگاه نبايد محل كار را ترك كند.
ماده 246 :بازيابي وسايل نگهداري لازم است با استفاده از وسايل و تجهيزات مناسب مانند تيفور صورت پذيرد و كارگران
در حين بازيابي بايد در محلي مطمئن مستقر شوند. اين كار بايد تحت نظارت مسئول ايمني يا مأمورين ايمني انجام شود.
ماده 247 :وسايل نگهداري چاهها و همچنين كارگاهها و حفرياتي كه به طور مداوم فعال نيستند بايد در فواصل زماني كه
توسط مسئول ايمني معدن تعيين ميشود مورد بازديد و كنترل قرار گيرند.
ماده 248 :ستونهاي چوبي نگهداري بايد از پوست و گره تميز شده و استفاده از چوبهاي با قطر كم، مقطع نا مناسب و يا
معيوب به عنوان ستون يا جزئي از آن ممنوع است.
ماده 249 :بخشهاي آسيب ديده سيستم نگهداري بايد بلافاصله با رعايت اصول ايمني تعويض و يا تقويت شوند.
ماده 250 :برداشتن بيش از دو قاب چوبي و يا فلزي در هنگام تعويض وسايل نگهداري يا تعريض تونلها در يك زمان
ممنوع است و قبل از برداشت هر قاب نگهداري بايد قابهاي طرفين آن به اندازه كافي تقويت شوند.
ماده 251 :تعويض وسايل نگهداري در محل تقاطع حفاريها بايد طبق مشخصات فني مربوطه كه به تاييد سرپرست معدن
رسيده است انجام شود.
ماده 252 :وسايل نگهداري بايد با قيود و بستها به نگهداريهاي مجاور همبند و ثابت شوند.
ماده 253 :سيستم نگهداري در لايههاي شيبدار بايد به گونهاي نصب شود كه حداكثر قابليت نگهداري را با توجه به شيب
لايه يا جا به جايي احتمالي دارا باشد.
ماده 254 :حداقل طول پيچ سنگ براي كنترل سقف نبايد از 1 متر كمتر باشد.
ماده 255 :پيچ سنگهاي مكا نيكي بايد حداكثر تا 50 درصد نقطه تسليم يا ظرفيت تكيه گاهشان تحت كشش قرار گيرند.
ماده 256 :در نصب قابهاي كشويي رعايت نكات ذيل الزامي است:
الف) قطعات در هر اتصال بايد كا ملاً موازي و در تماس با يكديگر باشند.
ب) در هر اتصال حداقل 40 سانتيمتر از هر قطعه روي يكديگر قرار گيرند.
ج) وضعيت اتصالها بايد مرتباً بررسي و كنترل شوند.
ماده 257 :تمامي ستونهاي يك قاب بايد در سطح عمود بر سقف نصب شوند.
آيين نامه ايمني در معادن
ماده 258 :بين ستونها بعد از پايهگذاري بايد لارده گذاري شود. طول لاردها بايد كمي بيش از فاصله دو چوب بست باشد
و پشت لارده ها بايد با سنگ لاشه پر شوند.
ماده 259 :نگهداريهاي قدرتي بايد در اسرع وقت بعد از ايجاد يك برش در ضخامت ماده معدني پيشروي كنند به نحوي
كه فضاي استخراج شده، حداقل زمان بدون نگهداري باقي بماند.
ماده 260 :سيستم كاري در روش جبهه كار طولاني مكانيزه بايد به گونهاي باشد كه احتمال درگيري افراد با ماشين آلات
وجود نداشته باشد.
فصل هشتم: مواد منفجره و آتشباري
الف) الزامات عمومي
ماده 261 :آتشبار بايد دوره آموزشي لازم را گذرا نده و صلاحيت وي توسط سازمانهاي ذيصلاح تاييد شود.
ماده 262 :هر آتشبار بايد دفتر مخصوصي جهت ثبت مقدار مواد منفجره دريافتي و مصرفي داشته باشد. پس از اتمام هر
دفتر، آتشبار بايد آن را به سرپرست معدن تحويل داده و حداقل تا ششماه نگهداري شود.
ماده 263 :بكار بردن باروت در معادن زير زميني ممنوع است.
ماده 264 :قراردادن ماده منفجره در مجاورت برف، يخ و آتش ممنوع است.
ماده 265 :بكار بردن مواد منفجره يخ زده يا فاسد ممنوع است.
ماده 266 :بكار بردن فتيلهاي كه حتي يك بار رطوبت به آن نفوذ كرده و يا تحت تاثير حرارت و برودت قرار گرفته و يا به
نحو ديگري مشخصات فني خود را از دست داده باشد، ممنوع است.
ماده 267 :پيدا شدن يا مفقود شدن مواد منفجره و دستگاه آتشكن در داخل يا خارج معدن بايد فوراً به سرپرست معدن
گزارش شود.
ماده 268 :آتشباري فقط با خرجگذاري در چال مجاز بوده و استفاده از مواد منفجره در خارج از چال ممنوع است.
ماده 269 :قبل از استفاده از هر صندوق به منظور اطمينان از سالم بودن فتيله و همچنين آگاهي از سرعت اشتعال آن بايد از
آن نمونه برداري و آزمايش شود.
ماده 270 :امحاء مواد منفجره فاسد بايد منحصراً توسط مسئولين ذيربط و با رعايت اصول ايمني مربوط به مخاطرات و
آلودگي ناشي از عمليات امحاء انجام شود.
ماده 271 :كليه مواد منفجره در معادن بايد بر اساس تاريخ و مطا بق دستورالعمل كارخانه سازنده، نگهداري و مصرف شوند.
ب) انبار مواد منفجره
ماده 272 :جايگاه موقت فتيله و چاشني بايد مجزا از جايگاه موقت ساير مواد منفجره بوده و فاصلة بين آنها كمتر از 15 متر
نباشد. اين جايگاه نبايد در جاهاي سرد و مرطوب، پر رفت و آمد و در معرض بروز آتش سوزي و انفجار باشد. در و قفل و
بست اين جايگاهها بايد كاملاً محكم بوده و بر روي در ورودي تابلوي اخباري با عبارت «مواد منفجره» با خط خوانا نصب
شود.
آييننامه ايمني در معادن
28
ماده 273 :آن مقدار از مواد منفجره پيش بيني شده براي مصرف روزانه كه به مصرف نرسيده است يا مواد منفجرهاي كه به
علت نقص در عمليات انفجاري باقي مانده است بايد فقط در جايگاه موقت نگهداري شود.
ماده 274 :آتشبار نبايد با همراه داشتن مواد منفجره به جايگاه موقت چاشني و همچنين با همراه داشتن چاشني به جايگاه
موقت مواد منفجره وارد شود.
ماده 275 :داخل انبار مواد منفجره و همچنين محوطه اطراف آن تا فاصله 50 متري بايد از وجود كليه مواد سريع الاحتراق
مانند مواد نفتي، تكههاي پارچه، كاغذ، خار، بته و نظاير آن پاكيزه نگهداري شود.
ماده 276 :مقدار مواد منفجره ورودي و خروجي از انبار بايد با ذكر دقيق زمان در دفتر مخصوص ثبت شود.
ماده 277 :در انبار مواد منفجره بايد نكات ذيل رعايت شود:
الف) صندوق حاوي مواد منفجره طوري قرار داده شود كه فشنگها به صورت قا ئم قرار نگيرد.
ب) صندوق مواد منفجره و چاشني در داخل انبار باز نشود.
ج) صندوق مواد منفجره و چاشني بايد ب