دستگاه قلب وعروق اصلی :
قلب : عضوی مخروطی درداخل قفسه سینه بوده که به اندازه یک مشت بسته هرفرد می باشد .ساختمان آن دارای چهار حفره توخالی بنامهای دهلیزهادر بالا وبطنها درپائین تشکیل شده است مهمترین وظیفه قلب پمپ کردن خون به داخل عروق است .
رگهای خونی : به طور کلی سه نوع رگ دربدن یافت میشود:
1-سرخرگها (شریانها ) :این رگ خون را از قلب به سمت سلولهای بدن می برد وبه دلیل اینکه می بایست توانایی تحمل فشار شدیدناشی از عمل پمپاژ قلب را داشته باشد به شدت قابل ارتجاع است 0سرخرگها معمولا درعمق بدن یا اعضا قرار داشته ودرصورت قطع یا انسدادآنها بافتهای بدن با مشکل جدی روبرو می شوند.
2-سیاهرگها ( وریدها) : این رگ خون راازسمت سلولهای بدن به سمت قلب هدایت می کند ومعمولا قدرت نگهداری حجم بالایی از خون را دردرون خود دارد .
3- مویرگها : فراوانترین رگ دربدن می باشند وبه دلیل قطر کوچکشان قادرندخون سیاهرگی یا سرخرگی رادراختیار سلولها قراردهند0پارگی یا انسدادمویرگها بسته به وقوع حادثه ممکن است خطرناک یا بیخطر باشد .
تعدادضربان قلب درسنین مختلف متفاوت میباشد :
تعدادضربان قلب | گروههای سنی |
60-80 | بزرگسال |
80-100 | کودکان |
100-120 | نوزادان |
اعضاء داخل قفسه ( موقعیت احشاء):
قفسه سینه یک محفظه استوانی - غضروفی قابل ارتجاع است که به شکل مخروط ناقص بوده و جایگاه قرار گیری قلب ، ریه‌ها ، مری و نای میباشد و از مهره‌ها ، دنده‌ها و جناغ سینه ، تشکیل شده است.
تعریف CPR: اقداماتی که با استفاده از تنفس مصنوعی و ماساژ قلبی درفردی که تنفس وضربان قلب ندارد موجب بازگردانیدن وی به زندگی میشود.
ALS-BLS چیست :
BLS :احیاء قلبی پایه میباشد که برای افرادی که دچار ایست قلبی شدند از طرف امدادگر برای نجات جان مصدوم استفاده میشود
ALS :احیا قلبی پیشرفته که توسط کادردرمانی درمراکز درمانی با دستگاه الکتروشوک انجام میشودانجام می شود
تبصره : زمان طلایی دراحیا قلبی ریوی کوتاه وحدود 4تا6دقیقه میباشد این به این مفهوم است که دراین فاصله زمانی باید مصدوم را به زندگی برگردانیم درغیر این صورت مرگ بالینی به مرگ سلولی تبدیل می شود .
مرگ بالینی (ظاهری)- مرگ فیزیولوژیک (حقیقی)
مرگ بالینی : توقف قابل برگشت علائم حیاتی ( نبض، تنفس، فشارخون) را گویند. در این مرحله، آسیب های وارده قابل برگشت بوده و فرد به ظاهر مرده را می توان احیاء نمود.
مرگ فیزیولوژیک : توقف دائم تمام اعمال حیاتی را گویند که در آن به علت تاخیر درآغاز احیاء ، فقدان اکسیژن رسانی منجر به آسیب های جبران ناپذیر مغز و پس سایر ارگان ها شده و فرد قابل احیا و برگشت نیست. در واقع کاهش جریان خون و هیپوکسی بیش از 6-4 دقیقه منجر به مرگ فیزیولوژیک می گردد.
علائم مشترک مرگ بالینی و فیزیولوژیک :
1 - فقدان نبض، تنفس و فشارخون
2 - اختلال سیستم عصبی مرکزی: بی هوشی، بی حرکتی ، بی حسی، اختلال رفلکس ها
علائم ویژه مرگ بالینی و فیزیولوژیک :
1- حرارت بدن: در مرگ حقیقی، حرارت بدن برابر با دمای محیط و سرد است ولی در مرگ بالینی حرارت بدن تابع محیط نبوده و گرم است
2- قوام عضلات: در مرگ حقیقی، عضلات سفت شده ولی در مرگ بالینی عضلات قوام طبیعی دارند.
3- رفلکس مردمک: در مرگ حقیقی، مردمک ها گشاد و در مقابل نور واکنشی نشان نمی دهند ولی در مرگ بالینی مردمک های در مقابل نور تنگ می شود.
پوزیشن مناسب بیمار : بهترین حالت قرار دادن بیمار حالتی است که خود مصدوم احساس راحتی وآرامش کند .
CBA : قبل از هرگونه اقدامی جهت انجام احیای قلبی تنفسی هر مصدوم اطمینان حاصل کنید که این عمل سلامتی شما یا مصدوم را از نظر سرایت بیماریهایی چون ایدز و هپاتیت تهدید نمی‌کند.
به استثنای نوزادان تازه متولد شده مراحل CPR در خارج از بیمارستان به ترتیب (چپ به راست) عبارتند از C-A -B:
C ماساژ قلبیCirculation
A بازکردن راه هوایی Air way
B دادن تنفس مصنوعی Breathing
ماساژ_قلبی :
آغاز ماساژ قلبی به علت کمک به پمپاژ مصنوعی قلب، اولین قدم و مهمترین مانور امدادگر است که باید هرچه سریع‌تر آغاز گردد. انجام شود. تعدادماساژقلبی به تنفس به جز در مورد نوزادان توصیه میشود که ۳۰ ماساژ قلبی برای هر دو تنفس مصنوعی انجام شود.
فشار بر روی قفسه سینه باید سریع و قوی باشد و با سرعت ۱۰۰ فشار در دقیقه انجام شود. با این حال باید زمان کافی برای برگشت قفسه سینه به بالا داده شود، به طوری که فشارهای متوالی خون را به درون دستگاه گردش خون براند. برای انجام ماساژ قلبی پاشنه یک دست را باید در مرکز قفسه سینه (بر روی استرنوم) پایین سر سینه‌ها قرار داد و دست دوم را باید روی اولی گذاشت به طوری که بتوان با حداکثر قدرت به پایین فشار آورده و دست بالایی انگشتان دست پایین را از محدوده ماساژ دور کند. با هر فشار قفسه سینه باید حدود ۵ سانتیمتر پایین برود. با توجه به حیاتی بودن این مانور، از احتمال شکسته شدن دنده‌ها به‌ویژه در کهنسالان چشم‌پوشی میشود و حتی امدادگر پس از شنیدن صدای شکسته شدن دنده، باید به ماساژ ادامه دهد. اما در کلیه بیمارا عمل c-a-bصادق نیست. زیرا درخفگی‌ها باید اول راه هوایی را باز نمود بعد تنفس ودر آخر گردش خون.
بازکردن راه هوایی
هدف از بازکردن راه هوایی این است که امکان تنفس برای فرد فراهم شود. در گذشته توصیه می‌شد با قلاب کردن انگشتان به دور فک و کشیدن آن به جلو راه هوایی باز شود (مانور جلو بردن فک Jaw thrust). اما انجام این مانور مشکل است و امروزه تصور میشود که نسبت به سایر روش‌ها از لحاظ آسیب به گردن بی‌خطرتر نیست؛ بنابراین در حال انجام مانور استاندارد «زاویه‌دار کردن سر- بلند کردن چانه» توصیه میشود برای انجام این کار روی پیشانی به سمت پایین فشار بیاورید و چانه را بالا بکشید. سپس باید ببینید آیا بیمار خودش نفس می‌کشد یا نه.
دادن تنفس مصنوعی :
برای انجام تنفس مصنوعی از روش‌های مختلف (مانند ماسک مسطح) میتوان استفاده نمود اما روش پرکاربرد یکی از طریق بادکنک بی‌وی‌ام (آمبوبگ) است و دیگری روش سنتی دهان به دهان که امروزه با توجه به بهداشت کمتر توصیه میشود. در روش دهان به دهان، بینی بیمار را با دست ببندید و دهانتان روی دهان او بگذارید و هوا را درون ریه او بدمید تا حدی که قفسه سینه بالا رود. قبلاً توصیه می‌شد که ضمن انجام تنفس مصنوعی هوا با شدت به درون ریه‌ها دمیده شده. اما از آنجایی که این کار ممکن است تأثیر فشار بر روی قفسه سینه را کاهش دهد و ضمناً جریان خون در ریه‌ها در ایست قلبی چندان زیاد نیست، به دمیدن هوا با شدت زیاد نیازی نیست و دمیدن هوا در حدی که باعث بلندشدن قفسه سینه شود کافی است.
تنفس مصنوعی به خصوص برای کودکان یا افرادی که چند دقیقه‌ای است دچار ایست قلبی شده‌اند و میزان اکسیژن در خونشان کاهش یافته‌است اهمیت دارد.
اما در چند دقیقه اول ایست قلبی فشار بر روی قفسه سینه یا ماساژ قلبی اهمیت بسیار بیشتری دارد؛ بنابراین انجام تنفس مصنوعی نباید باعث به تأخیر انداختن ماساژ قلبی شود.
کنترل تنفس : درکنترل تنفس امدادگر پس از صدا زدن وعدم پاسخ دهی مصدوم باید گونه خودرا بین بینی ودهان مصدوم گذاشته وبا تمرکز کامل برمصدوم واستفاده از سه حس شنوایی بینایی ولامسه صدای تنفس حرکت قفسه سینه وگرمای تنفسی را کنترل کند.
ماساژقلب : ضربان قلب مصدوم را بررسی کنید که آیا نیازی به فشردن یا ماساژقلبی هست یا خیر؟
تبصره : اگر مصدومی تنفس میکند ولی تنفس اودچار اشکال است می توانید با انجام تنفس مصنوعی به اوکمک کنیداما تا زمانی که ضربان قلب وجود دارد هرگز نباید اقدام به ماساژ قلبی کرد چون این کار ممکن است ایست کامل قلب را درپی داشته باشد. ولی درمورد نوزادی که ضربان قلب دارد ولی نامنظم یا بسیار پائین تر از حد عادی (30بار دردقیقه ) ضربان دارد انجام ماساژ قلبی مجاز است .
قبل از ماساژ قلبی باید کاملا مطمئن شوید که قلب ضربان ندارد .بدین منظور از نبض سرخرگ گردنی (کاروتید) استفاده کنید. 5تا10ثانیه برای یافتن نبض تلاش کنید اگر نبضی احساس نکردید به معنای ایست قلبی است .
تبصره :بهترین نبض درشیرخواران دروسط وداخل بازو قابل لمس است.
اگر مصدوم دچار ایست قلبی شود باید ماساژقلبی را شروع کرد.
هدف از #ماساژقلبی به جریان انداختن مصنوعی خون درعروق خونی به جای قلب است .
نحوه قرارگیری مصدوم: برای انجام یک ماساژ قلبی موثر وصحیح مصدوم باید به پشت وبرروی یک سطح سفت وصاف خوابانیده شود.
محل ماساژ قلبی : محل صحیح ماساژ قلبی دربزرگسالان وخانمها روی جناغ سینه ودو انگشت بالاتر از لبه تحتانی دنده ها درقفسه سینه وبالای زایده خنجری میباشد درآقایان وکودکان محل تلاقی خطفرضی پستان وجناغ سینه به قطر یک انگشت پایینتر نیز میتوان ماساژقلبی را انجام داد .
روش وارد آوردن فشار : بازوها را کاملا صاف نگه دارید ودرست بربدن مصدوم عمود کنید وباوزن خود برناحیه ماساژفشار وارد کرده به اندازه ای که قفسه سینه مصدوم 3تا5 سانتیمتر به سمت پایین جابجا شود .
دراحیا قلبی ریوی نسبت فشردن قفسه سینه به تهویه دربزرگسالان درکلیه موارد 30 به 2 می باشد .
فشردن قفسه سینه باید با سرعت حداقل 100بار دردقیقه ومحکم باعمق 5 سانتیمتر داده شود.
