ایمنی کار با دستگاههای پرس
تاریخ مقاله: 1399/02/13رعایت اصول ایمنی هنگام کار با دستگاههای صنعتی مهمترین و بهترین روش پیشگیری از حوادث شغلی است. در اینجا مختصری از اصول ایمنی کار با دستگاه پرس را میخوانیم .
.jpg)
ایمنی دستگاه های پرس
Safety presses
پرسکاري یکی از قدیمی ترین فرایندهاي صنعتی است، زیرا گذشتگان بسیار دور ازاین فرایند به تولید خشت اقدام کرده یا سکه هاي خود را ضرب می کردند. البته وسایل آنان (پرس) بسیار ساده و فقط شامل یک اهرم بسیار ساده بود اما امروزه فرایند پرسکاري شامل انواع کارهاي شکل دهی مواد و فلزات، سوراخ کردن، کشیدن، خم کنی، حکاکی، پرچ زنی، برش قسمت هاي اضافی، جفت کردن قطعات و صاف کردن سطوح فلزات با استفاده از قالب هاي ضربه زننده می شود.
صنعت پرسکاري را می توان از شاخه هاي بزرگ صنایع دانست. بطور کلی حدود 80% تولیدات صنعتی به نوعی با صنعت پرسکاري در ارتباط بوده و
صنعت پرسکاري تکمیل می شود.
عملیاتی هاي که با پرس می توان انجام داد شامل برشکاري، قیچی، اتو کردن، همینگ کردن، شکل دادن و …
هنگامی متصدیان مربوط به این کار از خطر و حوادث ناشی از اینگونه ماشینها محفوظ خواهند ماند که اولا پیش بینی های لازم تدارک دیده شده و ثانیا روش های ایمنی کار رعایت شوند. زمانی مصدومیت در منطقه عمل پرسها به وقوع می پیوندند که متصدی پرس، کمک کار او و یا افرادی که مسئول نصب قالبها و یا تعمیر دستگاه هستند، دست خود را برای قرار دادن یا خارج کردن آن در منطقه پرس، وارد محدوده خطر می کنند. متصدیان تعمیرات این ماشین ها اغلب به علت این که هنگام تعمیر اقدام به قطع نیروی محرکه ماشین نکرده یا با وسایل لازم از سقوط سنبه یا رام جلوگیری نمی کنند، دچار صدمه می شوند.
حوادثی در مورد سایر فرمان ها و یا استفاده نابجا از ماشین آلات نیز اتفاق می افتد. مواردی از قبیل وارد آمدن فشار بیش از حد مجاز به ماشین، عدم نصب صحیح قالب، عدم نگهداری صحیح ماشین و روغن کاری نامرتب نیز می توانند سبب وقوع حوادث شوند.
پرس های مکانیکی
اینگونه پرسها براساس یک سیستم رفت و برگشت متناوب چرخ و لنگر عمل کرده، در نتیجه نیاز به یک سیستم درگیر شونده (کلاچ) دارند.
در پرسهایی که عمل تغذیه دستی انجام می شود، کلاچ دستگاه طوری طراحی شده است که هنگام تخلیه و بارگیری، دهانه پرس را باز کند. در اینگونه موارد چنانچه به هر دلیلی در هنگام تخلیه و بارگیری، کلاچ عمل نکرده، یا توقف میل لنگ دچار وقفه شود، یک ضربه ناخواسته زده خواهد شد که به آن ضربه تکراری می گویند. اما چنانچه کلاچ عمل کرده، ولی میل لنگ دستگاه در وضعیت توقف معمول خود، نایستد ممکن است ماشین به عمل ضربه زنی خود ادامه داده در اثر نیروی جاذبه، وزنی بر روی قطعه کار بیفتد که به این عمل خارج از کنترل ضربه مهار شده گویند. در پرس های مکانیکی حادثه زمانی اتفاق می افتد که کارگر به دلایلی از قبیل تخلیه و بارگیری ماشین، دست خود را به منطقه برده، پرس اقدام به ضربه کند. این ضربه ممکن است در اثر ضربات تکراری ماشین بوده یا ماشین در حالت خارج از کنترل باشد و یا اینکه فردی اشتباها دستور ضربه به ماشین بدهد.
برای حفاظت کارگر از اینگونه حوادث، بهترین وسیله، استفاده از ابزارهای دستی جهت تغذیه و خارج کردن قطعات کار، از دهانه عملکرد ماشین است تا نیازی به وارد ساختن دست، به منطقه خطر و عملکرد پرس نباشد، انواع مختلفی از وسایل تخلیه و بارگیری پرس ها طراحی و ساخته شده اند که بعضی بر اساس خواص مغناطیسی و گروهی مانند انبرهای معمولی عمل می کنند. هر دو گروه در شکل ها و انواع مختلف ساخته شده، در اختیار مصرف کننده می باشند.
پرس های هیدولیکی
پرس های هیدرولیکی به ماشینی اطلاق می شود که در آن انتقال نیرو به ضربه زن پلاتن توسط فشار مایع (روغن) صورت می گیرد.
خطرات دستگاه های پرس این خطرات را عمدتا می توان به سه قسمت روی دستگاه تقسیم نمود:
اصول ایمنی که در دستگاه های پرس باید در نظر گرفت عبارتند از:
وسایل و تجهیزات ایمنی در ارتباط با منطقه خطر دستگاه
شکل (۱) دگمه های پرس با حفاظ و بدون حفاظ را نشان میدهد.
انواع روش های حفاظ گذاری منطقه خطر پرس ها
الف) قالب های پوشیده (محصور)
در این روش ساختمان قالب های مورد استفاده در پرس به طور ایمن طراحی و ساخته می شوند به طوری که تمام قالب پوشیده بوده و فقط فضایی برای عبور قطعه کار به داخل قالب وجود دارد. در نتیجه فضای خالی بین دو قالب وجود نخواهد داشت که دست کارگر در بین آن وارد شود.
ب) حفاظ های ثابت
در این روش با نصب حفاظ های ثابت مشبک یا طلق در اطراف منطقه خطر دستگاه، مانع از ورود دست به منطقه خطر شده و محل خاصی را برای ورود قطعه کار به داخل یا خارج کردن آن (که معمولا با ابزارهای مخصوص انجام می گیرد) پیش بینی می کنند. لازم به توضیح است این روش با توجه به محدودیتی که ایجاد می کند، فقط در مورد قالب ها قابل اجرا است.
ج) حفاظهای اینترلاک
این نوع حفاظ کاربرد بیشتری نسبت به انواع دیگر دارد. به دلیل اینکه کار کردن با آن محدودیت زیادی ایجاد نکرده و برای بسیاری از قالب ها قابل اجراست. نکته مهم در این نوع حفاظ تنظیم صحیح آن با سیستم از دریچه متحرک داخل قالب قرار داد تا زمانی که با دست یا پدال دریچه به طور کامل بسته نشود امکان راه اندازی و فرمان دادن به پرس وجود ندارد، همچنین به محض فرمان گرفتن پرس، دیگر امکان باز کردن دریچه حفاظ وجود نداشته و در نتیجه امکان قرار گرفتن دست در منطقه خطر دستگاه نیست.
د) حفاظ های اتوماتیک
این نوع حفاظها با اشکال گوناگون ساخته می شوند و عمدتا با طریقی با سیستم ضربه زدن پرس ارتباط داده شده و تنظیم می گردند. به محض دادن فرمان به دستگاه ابتدا وسیله حفاظتی (حفاظ) با حرکتی از بالا با پایین و یا بالعکس، حرکت پاندولی و یا کشویی به سمت منطقه خطر دستگاه حرکت و چنانچه دست ها در منطقه خطر قرار داشته باشند، یک صفحه مشبک بزرگ به نحوی حرکت می کند که کارگر را به آرامی از منطقه خطر دستگاه دور می سازد (در اصطلاح کنار میزند). نکته مهم در این نوع حفاظ طراحی، ساخت و مکانیزم حرکت آن است که باید به نحوی عمل نماید که ضربه وارده خود موجب آسیب نشود.